Licht traumatisch hoofd/hersenletsel (THL) behoort tot de meest voorkomende neurologische aandoeningen in Nederland. In deze aflevering van Hersenspinsels spreken wij over dit onderwerp met neuroloog en hoogleraar neurotraumatologie Joukje van der Naalt. Joukje deelt haar jarenlange ervaring en expertise over dit veelvoorkomende en soms complexe ziektebeeld.

We bespreken onder meer de actuele definitie van licht THL, de nieuwste richtlijnen rondom beeldvorming, het risico op intracraniële afwijkingen en de rol van antistolling bij deze patiënten. Ook gaan we in op de typische patiënt met licht THL en hoe je deze optimaal opvangt op de spoedeisende hulp.

Daarnaast zoomt Joukje in op het herstel en de prognose na licht THL, met speciale aandacht voor langdurige posttraumatische klachten. Ze deelt bovendien haar visie op de maatschappelijke uitdagingen rond de stijgende zorgvraag voor hersenletsel en de rol van de neuroloog hierin.

Tot slot ontkomt ook Joukje niet aan een paar duivelse dilemma’s over werkkamers en opruimen – én vertelt ze wat het vreemdste is dat ze met een patiënt meemaakte, en waarom niets boven Groningen gaat.

Welkom bij een nieuwe BrainWave van onze podcast Hersenspinsels. In deze reeks bespreken we in zo’n 15 minuten één neurologisch thema aan de hand van praktische vragen.

In deze aflevering is professor Bart van de Warrenburg te gast, neuroloog in het Radboudumc. We hebben het met hem over SCA27B, een pas in 2023 ontdekte oorzaak van late-onset cerebellaire ataxie. Wat maakt deze nieuwe SCA zo relevant? Wat is de rol van de GAA-expansie in het FGF14-gen? Hoe herken je het typische klinische beeld en wat kun je verwachten op MRI?

We bespreken verder welke genetische diagnostiek je moet inzetten, hoe je omgaat met intermediate expansies, en welke behandelopties er zijn. En natuurlijk: wat betekent deze ontdekking voor patiënten die eerder als ILOCA werden geclassificeerd?

Cerebrale amyloïdangiopathie (CAA) is een belangrijke en frequente oorzaak van sporadische cerebrale angiopathieën bij ouderen. De aandoening presenteert zich vaak met cognitieve achteruitgang en neurologische uitvalsverschijnselen, en gaat op beeldvorming gepaard met (micro)bloedingen, lacunaire infarcten en uitgebreide wittestofafwijkingen. In deze aflevering gaan we met Ellis van Etten, neuroloog in het LUMC, dieper in op de diagnostiek, klinische presentatie en behandeling van CAA – een ziektebeeld dat in de neurologische praktijk nog regelmatig voor diagnostische en therapeutische dilemma’s zorgt.

We praten over wanneer je de diagnose CAA mag stellen, het risico op hersenbloedingen en de adviezen rondom het gebruik van antistolling. Ook de cognitieve stoornissen die vaak voorkomen bij CAA komen uitgebreid aan bod.

Het is verder een aflevering van afkortingen, denk aan TFNE’s, CAA-RI, ABRA, en ARIA. Ellis vertelt wat TFNE’s zijn, hoe ze ontstaan en hoe je ze onderscheidt van epilepsie of een TIA. We bespreken de mechanismen van CAA-gerelateerde inflammatie, hoe een MRI kan helpen om dit vast te stellen en hoe je het moet behandelen. Ook vertelt Ellis ons wat de relatie is tussen vroegere hersenoperaties en het ontstaan van CAA.

Verder horen we wat Ellis graag zou willen veranderen in het LUMC, en of ze ook nog trots is op dingen buiten haar werk.

Zie ook de meest recente richtlijn voor meer informatie: Cordonnier C, Klijn C, Smith EE, et al. Diagnosis and Management of Cerebral Amyloid Angiopathy: A Scientific Statement from the International CAA Association and the World Stroke Organization. International Journal of Stroke. 2025;0(ja). doi:10.1177/17474930251365861

Disclosures: Ellis is onbezoldigd lid van de stuurgroep voor een CAA trial - de cAPPricorn trial - van Alnylam Pharmaceuticals Inc. en is PI voor diezelfde studie in het LUMC. Ze heeft een Early Career Grant van Alzheimer Nederland en een VENI subsidie van ZonMw uit het NWO talentenprogramma.

Welkom bij een nieuwe rubriek van onze podcast Hersenspinsels. In deze reeks bespreken we in maximaal 15 minuten één specifiek thema binnen de neurologie, aan de hand van praktische vragen uit de kliniek.

Vandaag spreken we met Martijn Tannemaat over de myasthene crisis.
Wat is het typische klinische beeld? Welke bedside-testen kun je uitvoeren? Hoe beoordeel je de respiratoire status? En welke behandeling moet je inzetten?

Vertrouw op je klinische blik - en start tijdig de juiste behandeling.

Myasthenia gravis is een auto-immuunziekte van de neuromusculaire overgang, gekenmerkt door zwakte in specifieke spiergroepen die typisch fluctueert met inspanning en rust. Hoewel het klassieke beeld vaak goed te herkennen is, maken atypische presentaties de diagnose soms lastig. In deze aflevering spreken we met Martijn Tannemaat, neuroloog en klinisch neurofysioloog in het LUMC. Hij neemt ons mee in de wereld van de myasthene syndromen, met de focus op myasthenia gravis, en hun onderliggende pathofysiologie. Hoe ontstaat autoreactiviteit? Wat is het typische klinische beeld, en welke diagnostiek kun je direct in de spreekkamer inzetten? En hoe onderscheid je dubbelzien door een myastheen syndroom van andere oorzaken?

We bespreken de rol van aanvullende diagnostiek, waarin we ingaan op de verschillende (zeldzame) antistoffen, en ook de meerwaarde van klinisch neurofysiologisch onderzoek zoals repetitieve zenuwstimulatie en het single fiber EMG.

Verder bespreken we de behandeling van myasthenia gravis, en dan met name de chronische behandeling. Wat heb je aan pyridostigmine? Wanneer moet je immuunmodulerende therapie inzetten? De behandeling van een myasthene crisis komt in een aparte aflevering van Hersenspinsels aan bod.

Verder vertelt Martijn over zijn voorliefde voor de KNF en artificial intelligence. Ook doet hij een boekje open over zijn vroegere ambities om neurochirurg te worden, en zijn avontuur tijdens deelname aan het televisieprogramma Peking Express.

Zie ook de Richtlijn Myasthenia Gravis versie 2.0 voor de meest recente aanbevelingen:

https://www.spierziektencentrum.nl/guideline/myasthenia-gravis-autoimmuun-consensus-richtlijn/

Disclosures: M.R. Tannemaat is betaald voor advieswerkzaamheden voor ArgenX, UCB Pharma, Johnson and Johnson, Peervoice en Medtalks, en heeft onderzoeksfinanciering ontvangen van ZonMW, NWO, ArgenX, USB Pharma, NMD Pharma en Huma. Alle vergoedingen zijn betaald aan het Leids Universitair Medisch Centrum. Hij is lid van het European Reference Network for Rare Neuromuscular Diseases [ERN EURO-NMD].

Hersenspinsels en Gewrichtige Gesprekken slaan de handen ineen voor een podcast over idiopathische inflammatoire myopathieën!

Myositis, ofwel idiopathische inflammatoire myopathieën (IIM), is een verzamelnaam voor zeldzame ontstekingsziekten van de spieren, die zich meestal uiten in progressieve spierzwakte en functionele beperkingen. Voor zowel neurologen als reumatologen is dit een complex ziektebeeld dat vraagt om nauwe samenwerking.

In deze gezamenlijke aflevering van Gewrichtige Gesprekken en Hersenspinsels spreken Juliette Santing en Caroline Aalbers met Joost Raaphorst (neuroloog) en Sander Tas (reumatoloog) over de verschillende subtypen van myositis, de diagnostiek en de behandeling, aan de hand van de FMS-richtlijn. Wanneer moet je denken aan myositis? Hoe interpreteer je auto-antistoffen, en is een spierbiopt altijd nodig? Wanneer screen je op een maligniteit? En hoe ziet de behandeling eruit – nu én in de toekomst?

Want vooruitkijken doen we ook: beide gasten zijn actief in het onderzoeksveld en werken samen aan nieuwe behandelstrategieën, zoals CD19 CAR-T cell therapy.

En wil je weten welke muziek de heren luisteren en wat ze doen in hun vrije tijd? Luister dan vooral tot het eind!

Richtlijn myositis: https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/myositis_2023/startpagina_-_richtlijn_myositis_2023.html

Overzichtsartikel Lancet Neurology: https://www.thelancet.com/journals/laneur/article/PIIS1474-4422(25)00233-9/abstract

Een tremor kan erg hinderlijk zijn, maar niet elke tremor is hetzelfde. De juiste diagnose begint met goed kijken naar je patiënt. In deze aflevering van Hersenspinsels praten we met neurologen Madelein van der Stouwe en Jaron van de Wardt over tremor.

Hoe ontstaat een tremor? Waar let je op tijdens de klinische beoordeling en hoe onderscheid je de verschillende soorten tremoren? Waarom is het belangrijk om naar alcoholgebruik te vragen bij de verdenking op een essentiële tremor, en wat houdt het reboundfenomeen in? Wanneer kan een tremorregistratie nuttig zijn?

We gaan ook dieper in op de behandeling van specifieke tremorsyndromen, zoals de essentiële tremor en de dystone tremor. Welke medicatie is effectief? Wanneer is het tijd om over te stappen op diepe hersenstimulatie (DBS)? En hoe ver zijn de ontwikkelingen rondom focused ultrasound surgery?

Daarnaast vertelt Jaron over zijn mooiste reis met zijn camperbusje, en deelt Madelein haar ultieme leestip. Benieuwd? Luister deze aflevering!

Neurologische aandoeningen hebben vaak een grote impact op het dagelijks functioneren van patiënten. Daarom verwijzen we regelmatig door naar de revalidatiearts. Maar wat doet een revalidatiearts nu precies?In deze aflevering van Hersenspinsels hebben we Hanneke van Duijnhoven te gast, revalidatiearts én opleider in het Radboudumc.

We bespreken met haar wat de rol van een revalidatiearts is bij de behandeling van neurologische aandoeningen. Welke diagnostiek voert een revalidatiearts uit en hoe wordt een behandelplan opgesteld? We bespreken neurorevalidatie bij verschillende ziektebeelden: ligt de nadruk op functieverlies herstel of op het aanleren van compensatie mechanismen? Hoe wordt de prognose ingeschat? En wat is het verschil tussen revalidatie bij monofasische aandoeningen, zoals een acuut herseninfarct, en bij meer chronische neurologische aandoeningen?

Hanneke legt het ons uit. Daarnaast verklapt ze dat ze bijna neuroloog was geworden, wat haar energie geeft in haar werk, en waarom ze Waalwijk heeft ingeruild voor het mooie Nijmegen.