Czy w każdym z nas drzemie ukryty radykał? W ramach naszej serii off-topic „Kulturalnie o…” zapraszamy na obejrzenie zapisu video kolejnego spotkania dyskusyjnego w Klubie Jagiellońskim Katowice. Prowadzili je Bartosz Ciemniak i Alexander Tyra, a podstawą dla ich rozważań był klasyczny tekst Theodora Adorno pt. „Nowy prawicowy radykalizm”. Wspólnie zastanawialiśmy się nad jego tezami i nad tym, czy są one nadal aktualne.

Bartosz Ciemniak jest absolwentem Wydziału Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Jego pasją jest literatura i filozofia. Alexander Tyra to absolwent politologii, historii wschodnioeuropejskiej oraz filozofii na Uniwersytecie w Moguncji. Jest członkiem 2. generacji Polonii w Niemczech i reemigrantem do Polski. Jego teksty możecie znaleźć na portalu KJ.

Theodor Adorno (1903–1969) był niemieckim filozofem i socjologiem, zajmującym się konsekwencjami, do których prowadzi szeroko pojmowana „nowoczesność”. Dla Adorna i jemu współczesnych były to przede wszystkim zmiany społeczne będące konsekwencją rewolucji przemysłowej.

Dla Adorna przemysł był nie tylko sferą szeroko pojętej wytwórczości, ale przede wszystkim nowym sposobem organizacji ludzkiego życia. To nie tylko fabryki, to także „przemysł rozrywkowy”, czyli masowa produkcja kultury. Okazuje się, że w takim społeczeństwie łatwo rodzą różne skrajne ruchy takie jak faszyzm, nazizm czy komunizm. Pozostaje zagadkę, jak dokładnie dochodzi do ich powstania.

„Nowy prawicowy radykalizm” to tytuł wykładu wygłoszonego przez Adorno w 1967 roku. Dotyczył on rosnącej wtedy popularności ruchów skrajnie prawicowych w Niemczech. Wydawałoby się, że ten kraj po doświadczeniu II Wojny Światowej powinien być na takie zjawiska uodpornione. Okazało się jednak inaczej. Czy obserwacje Adorno są aktualne również teraz?

„Nowy prawicowy radykalizm” jest jednak ciekawy z jeszcze jednego względu. Można go czytać jako analizę konkretnych, historycznych ruchów, ale także – a może przede wszystkim – jako opowieść o radykalizmie tkwiącym głęboko w naturze ludzkiej, który pewne okoliczności historyczne potrafią, z demoniczną mocą, wyzwolić

Spotykanie odbyło się 11 kwietnia 2025 r. w Klubie Jagielloński Katowice. Moderował Zbigniew Przybyłka.

Obserwuj nas w naszych mediach społecznościowych:

facebook.com/KJKatowicefacebook.com/szybkulturyyoutube.com/@SzybKulturyinstagram.com/szybkultury

Ponadstuletnie górnicze osiedle patronackie Nikiszowiec wyrosło w ostatnich latach na jedną z głównych atrakcji turystycznych Katowic i całego Górnego Śląska. Nic dziwnego – jest to prawdziwa gratka dla fanów industrialnej architektury z całej Polski i zagranicy. Nigdzie indziej w kraju nie znajdziecie tak starannego przemyślanego i zrealizowanego przemysłowego założenia urbanistycznego.

Basia i Zbyszek wychodzą poza gawędkę o turystycznych urokach „Nikisza”. Zastanawiają się nad postindustrialną przyszłością osiedla, ceną, którą przychodzi płacić za turystyczną popularność i postępującą gentryfikacją.

Rozmawiają także o książkach i filmach, które zainspirowane zostały przez to niezwykłe miejsce: filmach Kazimierza Kutza, „Angelusie” Lecha Majewskiego i powieści reportażowej „Czarny ogród” Małgorzaty Szejnert.

Jeżeli chcecie się z nami umówić na zwiedzanie Nikiszowca, napiszcie do nas na adres szybkultury@gmail.com lub na naszym profilu na FB: www.facebook.com/szybkultury

[reupload odcinka z 10 grudnia 2022 r.]

W najnowszym odcinku serii off-topic „Kulturalnie o…” zapraszamy do obejrzenia zapisu spotkania autorskiego poświęconego prawnohistorycznej książce

„Represje sowieckie wobec ludności polskiej w latach1921-1959. Perspektywa prawa międzynarodowego publicznego”.

Naszymi gośćmi byli:

– Tomasz Turejko, autor książki, radca prawny, członek Klubu Jagiellońskiego;

– dr Bogusław Tracz, historyk, pracownik katowickiego oddziału IPN.

Zastanawialiśmy się między innymi, czy dawne sowieckie represje wobec Polaków i obywateli polskich dają podstawą do postawienie współczesnej Rosji przed międzynarodowymi trybunałami i uzyskania od niej reparacji. W trakcie dyskusji pojawił się także wątek Tragedii Górnośląskiej.

Spotkanie odbyło się 4.04.2025 w Klubie Jagiellońskim Katowice. Moderował Zbigniew Przybyłka.

Fotografia: Barbara Szustakiewicz-Przybyłka