De Verenigde Staten hebben met hun nieuwe National Security Strategy definitief gebroken met decennia van strategisch partnerschap met Europa. In deze aflevering ontleden Rajeev en Michel dit document, dat meer leest als een ideologisch manifest dan als een klassieke veiligheidsstrategie. Van de terugkeer van de 19e-eeuwse Monroe-doctrine tot de innige verstrengeling tussen Big Tech en Trumps geopolitiek – de gevolgen voor Europa zijn ingrijpend. De boodschap is helder: Amerika ziet Europa niet langer als gelijkwaardige partner, maar als potentiële vazal die uit elkaar gespeeld kan en moet worden.

De vraag is nu: wat moet Europa doen om permanente afhankelijkheid te voorkomen?

👉 De National Security Strategy is primair een ideologisch pleidooi – Het document leest meer als een verlengstuk van het MAGA-partijprogramma dan als een traditionele veiligheidsstrategie, met opvallend veel aandacht voor thema's als massamigratie en het "redden van de Europese beschaving."

👉 Trumps geopolitiek is volledig verweven met Big Tech belangen– Big Tech ondernemingen laten Trump Amerikaanse geopolitieke machtsinstrumenten inzetten als middel om politieke druk uit te oefenen in Europa en elders.

👉 De VS heroriënteert zich in de strijd tegen China – Hoewel de Indo-Pacific als cruciaal wordt erkend, mist het document een duidelijke strategie om bondgenoten te ondersteunen, wat landen als Japan en Zuid-Korea onzeker maakt over Amerikaanse betrouwbaarheid.

👉 Europa moet uit elkaar gespeeld worden – Cultureel-nationalisme dient als breekijzer: de VS steunt actief politieke krachten die de EU willen verzwakken, terwijl bilaterale deals boven Europese eenheid worden gesteld.

👉 Europa moet nu handelen om vazalstatus te voorkomen – De remedie: de NAVO "Europeaniseren" door Europees leiderschap te nemen, massaal investeren in defensie én civiele industrie, en nauwe samenwerking opbouwen met democratische middenmachten als Japan, Australië, India en Brazilië.

1️⃣ De National Security Strategy is eerder een ideologisch pleidooi (00:00)

2️⃣ Hoe de Monroe-doctrine van Latijns-Amerika weer een Amerikaans achtertuin tracht te maken (04:13)

3️⃣ Deze MAGA strategie is een voorbode van intensievere bemoeienis in interne Europese politiek (08:52)

4️⃣ De Amerikaanse Big Tech is één op één verweven met Amerikaanse geopolitiek onder Trump (13:29)

5️⃣ De VS is zich aan het heroriënteren in zijn strijd tegen China (19:08)

6️⃣ Hoe Europa uit elkaar gespeeld dient te worden, met (cultureel-)nationalisme als breekijzer hiervoor (25:51)

7️⃣ Wat moet Europa NU doen om permanente vazalstatus te voorkomen (34:00)

ASML is uitgegroeid tot een van de meest strategische bedrijven ter wereld, en daarmee ook een van de meest omstreden. In deze aflevering spreken we met journalist Diederik Baazil over zijn boek De belangrijkste machine ter wereld, waarin hij uitlegt hoe de Veldhovense chipmachinefabrikant ongewild verwikkeld raakte in een grote geopolitieke machtsstrijd tussen de VS en China.

We bespreken hoe ASML zijn unieke positie heeft opgebouwd, waarom Nederland en Europa zo lang aan de zijlijn bleven staan, en wat dit alles betekent voor de toekomst van het bedrijf én onze technologische soevereiniteit.

👉 Hoe ASML zijn ongeëvenaarde wereldwijde toppositie in de chipindustrie heeft weten te veroveren

👉 Waarom het bedrijf klem zit tussen de technologische ambities van China en de exportbeperkingen vanuit Washington

👉 De moeizame relatie tussen Den Haag en het Witte Huis rondom de ASML-kwestie

👉 Hoe ASML functioneert als 'platform-onderneming' met een complexe internationale toeleveringsketen

👉 De visie en cultuur binnen ASML zelf, en hoe medewerkers aankijken tegen de geopolitieke storm om hen heen

1️⃣ Waarom juist nu dit boek over de geopolitieke positie van ASML? (00:00)

2️⃣ Hoe heeft ASML zijn wereldwijde toppositie weten te bemachtigen? (04:55)

3️⃣ ASML is gevangen in de geopolitieke strijd tussen de VS en China (08:47)

4️⃣ De reactieve houding van Nederland en de EU (15:01)

5️⃣ Hoe ziet de 'supply chain' van ASML als 'platform-onderneming' eruit? (21:33)

6️⃣ Het geruzie tussen het Torentje en het Witte Huis (25:07)

7️⃣ Welke missie, cultuur en toekomstvisie is er binnen ASML? (28:34)

8️⃣  Hoe denkt men binnen ASML over de geopolitieke strijd aangaande hun organisatie? (34:04)

Diederik Baazil is journalist voor het Financieel Dagblad en de Groene Amsterdammer. Zijn recentste boek, dat hij schreef met Cagan Koc, "De belangrijkste machine ter wereld; Hoe ASML verwikkeld raakte in een internationale machtsstrijd" is te bestellen via:

https://www.bol.com/nl/nl/p/de-chipmachine-van-asml/9300000228932034/

In deze bijzondere aflevering gaan wij in gesprek met Marnix van Rij, de hoogste vertegenwoordiger van Nederland bij het IMF (Internationaal Monetair Fonds). Samen met België vertegenwoordigt Nederland maar liefst 16 landen bij het IMF zoals Oekraïne, Armenië en Israël. Tijd voor een terugblik na één jaar dienst:

👉 Hoe vergaat dat de heer Van Rij in een tijd van handelsoorlogen, tarieven en (pogingen tot) deglobalisering? Welke rol heeft het IMF te spelen in een fragmenterende of nieuwe wereldorde?

Immers, het IMF kan worden beschouwd als een monument van de 'oude' wereldorde: opgericht aan het einde van de WO II. Samen met de Wereldbank vormt het IMF het hart van het 'Bretton Woods Systeem'. Volgens voorstanders bracht het macro-economische stabiliteit, volgens critici is het een westers machtsinstrument om ongelijke economische verhoudingen in stand te houden.

In deze podcast gaan wij in op de rol van IMF in de fragmenterende wereldorde. Wij bespraken onder meer:

👉 Wat is de de inzet van Nederland binnen het IMF?

👉 Hoe is het IMF veranderd sinds Trump aan de macht is gekomen bij het IMF?

👉 Hoe kijken landen in het Mondiale Zuiden naar het IMF?

👉 Op welke wijze moet het IMF hervormd worden?

1️⃣ De omgeving van het IMF in het afgelopen jaar (00:00)

2️⃣ De interactie tussen de Wereldbank en het IMF (05:51)

3️⃣ Hoe gaat het IMF om met het afbrokkelende multilateralisme onder Trump (09:30)

4️⃣ Hoe weegt Nederland de belangen van zijn Europese partners mee in het IMF? (15:62)

5️⃣ Waarom klimaatfinanciering juist ook een kerntaak is van het IMF (20:56)

6️⃣ De artikel-4 missie en het 'gelijkwaardig' doorlichten van machtige landen (23:54)

7️⃣ Hoe het IMF met zijn Washington-consensus gezien wordt als machtsinstrument van het Westen jegens het Globale Zuiden (33:20)

8️⃣  De sterke bureaucratie en financieringsinstrumenten van het IMF (40:21)

9️⃣  Waarom financiert het IMF landen in oorlogstijd of met een bail-out verslaving? (48:36)

Marnix van Rij is niet alleen de hoogste Nederlandse vertegenwoordiger bij het IMF, maar ook voormalig staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdienst (CDA) en zelfs bijna premier van Nederland. Waarom wees hij dit aanbod af?

Lees dat in zijn recentelijk uitgekomen boek Reflecties van een politieke optimist. Te bestellen via:

https://uitgeverijprometheus.nl/boeken/reflecties-van-een-politieke-optimist-paperback/