エピソード

  • ۳۳— پنج موجود شگفت‌انگیز که می‌توانند رازهای تکامل چندسلولی شدن را فاش کنند!

    ۳۳— پنج موجود شگفت‌انگیز که می‌توانند رازهای تکامل چندسلولی شدن را فاش کنند!
    2025/10/12
    آیا تا به حال فکر کرده‌اید که حیات چگونه از موجودات تک‌سلولی به موجودات پیچیده و چندسلولی مانند گیاهان، جانوران و قارچ‌ها تکامل یافته است؟ برای میلیاردها سال، سیاره ما تحت سلطه موجودات تک‌سلولی بود. اما حدود یک میلیارد سال پیش، ورق برگشت و موجودات چندسلولی کم‌کم پا به عرصه وجود گذاشتند.در این اپیزود، به سراغ بررسی این تحول شگفت‌انگیز رفته‌ایم. پژوهشگران دریافته‌اند که کلیدهای این تغییر بزرگ، شاید در دل پنج موجود تک‌سلولی ساده نهفته باشد. این موجودات که از خویشاوندان دورِ جانوران محسوب می‌شوند، رفتارهای جالبی از خود نشان می‌دهند که می‌تواند پرده از رازهای چندسلولی شدن بردارد.در این سفر علمی، با گونه‌هایی مانند سالپینگوکا روزتا، کپساسپورا اووسارزاکی و کوآنوکا فلکسا آشنا می‌شویم و می‌بینیم که چگونه این موجودات با استفاده از سازوکارهای مختلف، گاهی اوقات به صورت کلونی و گروهی زندگی می‌کنند. جالب اینجاست که بسیاری از ژن‌ها و پروتئین‌هایی که در چندسلولی شدن جانوران نقش دارند، در این موجودات تک‌سلولی نیز یافت می‌شوند.آیا این بدان معناست که ابزار مولکولی لازم برای چندسلولی شدن، خیلی پیش از پیدایش اولین جانوران وجود داشته است؟ آیا زندگی گروهی و تشکیل کلونی، اولین گام در راه تکامل به سوی چندسلولی شدن بوده است؟برای یافتن پاسخ این سوالات و کشف داستان جذاب تکامل حیات، با ما در این اپیزود همراه شوید.کلمات تخصصی به کار رفته در این اپیزود:تک‌سلولی (Unicellular): موجودی که تنها از یک سلول تشکیل شده باشد، مانند باکتری‌ها و آغازیان.چندسلولی (Multicellular): موجودی که از تعداد زیادی سلول تشکیل شده باشد که با هم کار می‌کنند، مانند گیاهان و جانوران.ژن (Gene): واحد وراثتی که حاوی دستورالعمل‌هایی برای ساخت پروتئین‌ها و تعیین ویژگی‌های یک موجود زنده است.پروتئین (Protein): مولکول‌های پیچیده‌ای که وظایف مختلفی در سلول‌ها و بدن موجودات زنده بر عهده دارند.یوکاریوت (Eukaryote): به گروهی از موجودات زنده گفته می‌شود که سلول‌هایشان دارای هسته و اندامک‌های غشایی هستند. جانوران، گیاهان، قارچ‌ها و آغازیان همگی یوکاریوت هستند.پروکاریوت (Prokaryote): به گروهی از موجودات زنده گفته می‌شود که سلول‌هایشان هسته و اندامک‌های غشایی ندارند. باکتری‌ها و آرکئاباکتری‌ها پروکاریوت هستند.فیلوپودیا (Filopodia): زائده‌های نازک و انگشت‌مانندی که از سطح سلول بیرون می‌زنند و در حرکت و چسبیدن سلول به سطوح نقش دارند.میکروویلی (Microvilli): برآمدگی‌های کوچک و انگشت‌مانندی که روی سطح سلول‌های خاصی وجود دارند و سطح جذب سلول را افزایش می‌دهند.فلاژلوم (Flagellum): زائده‌ای بلند و تاژک‌مانند که به سلول کمک می‌کند حرکت کند.منبع خبر:How did life get multicellular? Five simple organisms could have the answer, Nature 644, 856-859 (2025)منابع اشاره شده در این اپیزود:Ł. Lamża, Biol. Rev. 98, 2188–2209 (2023).T. Brunet & N. King, Dev. Cell 43, 124–140 (2017).N. King, C. T. Hittinger & S. B. Carroll, Science 301, 361–363 (2003).I. Ruiz-Trillo, A. J. Roger, G. Burger, M. W. Gray & B. F. Lang, Mol. Biol. Evol. 25, 664–672 (2008).S. R. Fairclough et al. Genome Biol. 14, R15 (2013).D. S. Booth, H. Szmidt-Middleton & N. King, Mol. Biol. Cell 29, 3026–3038 (2018).D. S. Booth & N. King, eLife 9, e56193 (2020).H. Suga et al. Nature Commun. 4, 2325 (2013).G. Bercedo-Saborido, D. Stepanova, I. Ruiz-Trillo, T. Alarcón & K. Kin, Preprint at bioRxiv https://doi.org/10.1101/2025.05.14.653760 (2025).T. Brunet et al. Science 366, 326–334 ...
    続きを読む 一部表示
    20 分
  • ۳۲— اسب‌های سریع‌تر، گاوهای مقاوم‌تر: CRISPR چگونه دنیای حیوانات را تغییر می‌دهد؟

    ۳۲— اسب‌های سریع‌تر، گاوهای مقاوم‌تر: CRISPR چگونه دنیای حیوانات را تغییر می‌دهد؟
    2025/09/13
    در این قسمت از پادکست نکسوس، به بررسی اسب‌هایی می‌رویم که با استفاده از فناوری CRISPR-Cas9، ژنوم آن‌ها ویرایش شده است و این دستاورد علمی را بطور عمیق بررسی می‌کنیم که هم هیجان‌انگیز و هم بحث‌برانگیز است.پنج اسب اصلاح‌شده ژنتیکی در آرژانتین متولد شده‌اند. این اسب‌ها که کلون‌هایی از یک اسب برنده مسابقات چوگان هستند، یک تفاوت کلیدی دارند: ژن myostatin آن‌ها دستکاری شده تا سرعت و قدرت عضلانی‌شان افزایش یابد. اما آیا این فناوری، تهدیدی برای سنت‌های پرورش اسب و معیشت پرورش‌دهندگان است؟در این اپیزود، با دیدگاه‌های مختلف در مورد این موضوع آشنا می‌شویم. از نگرانی‌های مربوط به اخلاق و عواقب ناخواسته احتمالی، تا مزایای بالقوه در بهبود تولید محصولات دامی و مقاومت در برابر بیماری‌ها. همچنین، به بررسی سایر حیوانات ویرایش‌شده با CRISPR می‌پردازیم، از جمله گاوهایی با موهای کوتاه برای تحمل گرما و خوک‌هایی مقاوم به بیماری‌های تنفسی.با ما در اپیزود ۳۲ پادکست علمی نکسوس همراه باشید تا در این سفر علمی و اخلاقی، به سوالات اساسی در مورد آینده اصلاح ژنتیکی حیوانات پاسخ دهیم. آیا CRISPR می‌تواند راهی برای حل چالش‌های جهانی مانند امنیت غذایی و تغییرات آب و هوایی باشد؟ یا اینکه خطرات آن، بیشتر از فوایدش است؟ کلمات تخصصی به کار رفته در این اپیزود:CRISPR-Cas9: یک فناوری ویرایش ژن که به دانشمندان اجازه می‌دهد DNA را در مکان‌های خاصی برش داده و تغییر دهند. این ابزار قدرتمند می‌تواند برای تغییر بیان ژن و دستیابی به ویژگی‌های مطلوب استفاده شود.ژنوم (Genome): کل مجموعه DNA یک موجود زنده، شامل تمام ژن‌ها و اطلاعات ژنتیکی آن.myostatin: ژنی که در تنظیم رشد عضلات نقش دارد. غیرفعال کردن یا تغییر این ژن می‌تواند باعث افزایش توده عضلانی شود.فیبروبلاست جنینی (Fetal Fibroblasts): سلول‌های بافت همبند که از جنین گرفته می‌شوند و می‌توانند برای کلون‌سازی استفاده شوند.ژن PRLR (Prolactin Receptor): ژنی که گیرنده پرولاکتین را کد می‌کند. پرولاکتین هورمونی است که در تنظیم فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف از جمله رشد مو نقش دارد. ویرایش این ژن می‌تواند منجر به موهای کوتاه‌تر و مقاوم‌تر به گرما در گاوها شود.ژن CD163: ژنی که پروتئینی را کد می‌کند که به عنوان گیرنده ویروس عامل سندرم تولید مثل و تنفسی خوک (PRRS) عمل می‌کند. ویرایش این ژن می‌تواند خوک‌ها را در برابر این بیماری مقاوم کند.ژن GGTA1: ژنی که مسئول تولید مولکول قندی به نام آلفا-گال است. این مولکول در بیشتر پستانداران وجود دارد، اما در انسان وجود ندارد. برخی افراد به آلفا-گال حساسیت دارند و خوردن گوشت قرمز باعث واکنش آلرژیک در آن‌ها می‌شود.Off-target effects: اثرات ناخواسته ویرایش ژن در مکان‌هایی غیر از مکان مورد نظر. این اثرات می‌توانند منجر به جهش‌های ناخواسته و مشکلات سلامتی شوند.منبع خبر:First CRISPR horses spark controversy: what’s next for gene-edited animals?منابع اشاره شده در این اپیزود:Sport Ethics Phil. 15, 227–250 (2020). (Campbell, M. L. H. & McNamee, M. J. Sport Ethics Phil. 15, 227–250 (2020).)Proc. Natl Acad. Sci. USA 118, e2004831117 (2021). (Epstein, L. R., Lee, S. S., Miller, M. F. & Lombardi, H. A. Proc. Natl Acad. Sci. USA 118, e2004831117 (2021).)Appl. Biosaf. 23, 168–179 (2018). (Landel, C. & Pritchett-Corning, K. R. Appl. Biosaf. 23, 168–179 (2018).)Nanoethics 18, 6 (2024). (Pozzebon, M., Guldbrandtsen, B. & Sandøe, P. Nanoethics 18, 6 (2024).)تصویر روی کاور:دانشمندان اولین ...
    続きを読む 一部表示
    9 分
  • ۳۱— غذاهای فوقِ فرآوری شده: قاتل خاموش یا سوء تفاهم بزرگ؟

    ۳۱— غذاهای فوقِ فرآوری شده: قاتل خاموش یا سوء تفاهم بزرگ؟
    2025/09/07
    آیا غذاهای فوق فرآوری شده واقعاً اینقدر مضر هستند؟ در این قسمت ۳۱ از پادکست نکسوس، به بررسی علمی این موضوع می‌پردازیم که آیا باید نگران مصرف غذاهای فرآوری شده باشیم یا خیر. از پیتزاهای یخ‌زده و ناگت‌های مرغ گرفته تا ماست‌های طعم‌دار و نان‌های صنعتی، غذاهای فوق فرآوری شده بخش بزرگی از رژیم غذایی مدرن را تشکیل می‌دهند. اما آیا این غذاها واقعاً به همان اندازه که گفته می‌شود برای سلامتی ما مضر هستند؟در این اپیزود، با آخرین یافته‌های علمی در مورد اثرات غذاهای فوق فرآوری شده بر سلامتی آشنا می‌شویم. خواهیم شنید که چگونه محققان در تلاشند تا ارتباط بین مصرف این غذاها و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند چاقی، دیابت نوع 2، بیماری‌های قلبی عروقی و حتی افسردگی را درک کنند.در این اپیزود خواهید شنید:در مورد سیستم NOVA، سیستمی که غذاها را بر اساس میزان فرآوری آن‌ها طبقه‌بندی می‌کند، بیشتر بدانید.تاثیرات غذاهای فوق فرآوری شده بر میزان کالری مصرفی، سرعت غذا خوردن و حتی میکروبیوم روده را بررسی کنیم.نظرات مختلف دانشمندان و متخصصان تغذیه را در مورد این موضوع بشنویم و بفهمیم که آیا واقعاً باید غذاهای فوق فرآوری شده را به طور کامل از رژیم غذایی خود حذف کنیم یا خیر.راهکارهایی عملی برای انتخاب غذاهای سالم‌تر و کاهش مصرف غذاهای فوق فرآوری شده در زندگی روزمره یاد بگیریم.این قسمت از پادکست نکسوس برای همه کسانی که به سلامتی خود اهمیت می‌دهند و می‌خواهند انتخاب‌های آگاهانه‌تری در مورد تغذیه خود داشته باشند، مفید خواهد بود. پس با ما همراه شوید تا با نگاهی علمی و دقیق، به این سوال پاسخ دهیم که آیا واقعاً باید از غذاهای فوق فرآوری شده ترسید؟توضیح کلمات تخصصی به کار رفته در این اپیزود:غذاهای فوق فرآوری شده (ultra-processed foods): «مواد غذایی که آنقدر فرآوری شده‌اند که دیگر در محصول نهایی قابل تشخیص نیستند.گمیکروبیوم روده: به مجموعه باکتری‌ها، قارچ‌ها، ویروس‌ها و سایر میکروارگانیسم‌هایی گفته می‌شود که در دستگاه گوارش زندگی می‌کنند. میکروبیوم روده نقش مهمی در هضم غذا، تولید ویتامین‌ها، تقویت سیستم ایمنی و حفظ سلامت عمومی بدن دارد.شاخص توده بدنی (BMI): شاخصی است که با استفاده از قد و وزن افراد، میزان چاقی یا لاغری آن‌ها را تخمین می‌زند.کوتاه زنجیره اسیدهای چرب: این ترکیبات توسط باکتری های روده بزرگ تولید می شوند. نقش مهمی در تنظیم قند خون و بهبود واکنش بدن به انسولین دارند.GLP-1: هورمونی است که باعث سیری می شود.منبع خبر:Are ultra-processed foods really so unhealthy? What the science says, Nature 645, 22-25 (2025)منابع اشاره شده در این اپیزود:Public Health Nutr. 12, 729–731 (2009) (Public Health Nutr., 2009)BMJ 383, e075294 (2023) (BMJ, 2023)BMJ 384, e077310 (2024) (BMJ, 2024)BMJ 385, e078476 (2024) (BMJ, 2024)Mædica 14, 402–407 (2019)Nutrients 14, 23 (2022) (Nutrients, 2022)Nature Med. https://doi.org/10.1038/s41591-025-03842-0 (2025) (Nature Medicine, 2025)Public Health Nutr. 22, 936–941 (2019) (Public Health Nutr., 2019)Cell Metab. 30, 67–77 (2019) (Cell Metabolism, 2019)Nature Food 4, 144–147 (2023) (Nature Food, 2023)Obesity 27, 1761–1768 (2019) (Obesity, 2019)Am. J. Clin. Nutr. 100, 123–151 (2014) (American Journal of Clinical Nutrition, 2014)Am. J. Clin. Nutr. 116, 244–254 (2022) (American Journal of Clinical Nutrition, 2022)Nature Commun. 14, 3161 (2023) (Nature Communications, 2023)Cell Metab. 37, 616–628 (2025) (Cell Metabolism, 2025)Adv. Nutr. 14, 718–738 (2023) (Advances in Nutrition, 2023)Eur. J. Clin. Nutr. 76, 1245–1253 (2022) (European Journal of Clinical Nutrition, 2022)Curr. Nutr. Rep. 13, ...
    続きを読む 一部表示
    12 分
  • ۳۰— بازگشت گرگ وحشت: احیای یک افسانه یا یک جنجال علمی؟

    ۳۰— بازگشت گرگ وحشت: احیای یک افسانه یا یک جنجال علمی؟
    2025/09/03

    آیا آماده‌اید تا به دنیای هیجان‌انگیز و پرحاشیه احیای نسل حیوانات منقرض‌شده قدم بگذارید؟ در این قسمت از پادکست نکسوس، به سراغ یکی از جنجالی‌ترین پروژه‌های شرکت Colossal Biosciences می‌رویم: تلاش برای بازگرداندن «گرگ‌های وحشت» به دنیای امروز.

    داستان از آزمایشگاهی در دالاس، تگزاس آغاز می‌شود، جایی که محققان با ویرایش ژنوم سلول‌های خونی گرگ‌های خاکستری، سعی در خلق موجودی شبیه به گرگ‌های وحشت (دایر وولف) داشتند. تولد سه توله گرگ حاصل این تلاش‌ها، موجی از هیجان و انتقاد را در جامعه علمی و رسانه‌ها برانگیخت.

    در اپیزود ۳۰ از پادکست نکسوس، به بررسی این موضوع می‌پردازیم که آیا واقعاً می‌توان این موجودات را «گرگ وحشت» نامید؟ آیا این تلاش‌ها به حفظ گونه‌های در معرض خطر کمک می‌کند یا صرفاً یک نمایش تبلیغاتی پرهزینه است؟ و چه تبعاتی ممکن است در پی داشته باشد؟

    همچنین، به بررسی اختلاف نظرهای شدید بین شرکت Colossal و سایر دانشمندان، اتهامات مربوط به تلاش برای بی‌اعتبار کردن منتقدان، و سوالات اساسی درباره اخلاق و مسئولیت‌پذیری در حوزه احیای نسل می‌پردازیم.

    با ما همراه باشید تا در این سفر پر فراز و نشیب، به اعماق علم، اخلاق و جاه‌طلبی‌های بشر در مواجهه با طبیعت قدم بگذاریم.

    کلمات تخصصی به کار رفته در این اپیزود:

    • ژنوم (Genome): مجموعه کامل دستورالعمل‌های ژنتیکی یک موجود زنده، که در DNA آن ذخیره شده است. مانند یک کتابچه راهنمای کامل برای ساخت و عملکرد یک موجود زنده.
    • کلونینگ (Cloning): فرایند ایجاد یک کپی ژنتیکی دقیق از یک موجود زنده.
    • CRISPR-Cas9: یک تکنولوژی ویرایش ژن که به دانشمندان اجازه می‌دهد تا DNA را با دقت بسیار بالا تغییر دهند.
    • پالئوژنتیک (Palaeogenetics): مطالعه DNA باستانی برای درک گذشته موجودات زنده.
    • کنامِ اکولوژیک (Ecological niche): نقش و جایگاه یک گونه در یک اکوسیستم، شامل تمام تعاملات آن با محیط زیست و سایر گونه‌ها.
    • Canids: خانواده‌ای از پستانداران گوشتخوار که شامل سگ‌ها، گرگ‌ها، روباه‌ها و شغال‌ها می‌شود.
    • مارسپیال (Marsupial): جونده کیسه دار. پستانداری که نوزاد نارَس خود را در کیسه حمل می‌کند تا زمانی که به رشد کافی برسد.

    منبع خبر:

    This company claimed to ‘de-extinct’ dire wolves. Then the fighting started. Nature 644, 21-23 (2025)


    منابع اشاره شده در این اپیزود:

    First birth of an animal from an extinct subspecies (Capra pyrenaica pyrenaica) by cloning. (2009)

    On the ancestry and evolution of the extinct dire wolf (2025)

    Before making a mammoth, ask the public (2021)

    تصویر روی کاور:

    دو حیوان خلق‌شده توسط شرکت تگزاسی Colossal Biosciences به عنوان بخشی از پروژه شبیه‌سازی ویژگی‌های گرگ دایر.

    منبع تصویر: Colossal Biosciences
    続きを読む 一部表示
    12 分
  • ۲۹— جدال محققان بر سر استفاده از هوش مصنوعی در نگارش مقالات علمی

    ۲۹— جدال محققان بر سر استفاده از هوش مصنوعی در نگارش مقالات علمی
    2025/08/31
    آیا هوش مصنوعی (AI) می‌تواند مقالات علمی بنویسد؟ این سوالی است که ذهن بسیاری از محققان و ناشران را درگیر کرده است. با پیشرفت سریع ابزارهای هوش مصنوعی مانند ChatGPT، نگرش‌ها نسبت به استفاده از آنها در نوشتن مقالات پژوهشی نیز در حال تغییر است. اما آیا این تغییرات همواره مثبت هستند؟در اپیزود ۲۹ پادکست نکسوس، به بررسی نتایج یک نظرسنجی گسترده از مجله‌ی معتبر Nature می‌پردازیم که به بررسی دیدگاه‌های پژوهشگران در سراسر جهان درباره استفاده از هوش مصنوعی در فرآیند نگارش و انتشار مقالات علمی پرداخته است.در این نظرسنجی، از بیش از 5000 محقق در مورد سناریوهای مختلف استفاده از هوش مصنوعی، از جمله تولید پیش‌نویس اولیه، ویرایش متن، نوشتن بخش‌های خاصی از مقاله و ترجمه، سوال شده است. نتایج نشان می‌دهند که محققان در مورد اینکه کدام کاربردهای هوش مصنوعی از نظر اخلاقی قابل قبول هستند، اختلاف نظرهای جدی دارند.در این اپیزود خواهید شنید:آیا استفاده از هوش مصنوعی برای نوشتن مقالات علمی تقلب محسوب می‌شود؟آیا لازم است استفاده از هوش مصنوعی در مقالات علمی اعلام شود؟دیدگاه‌های مختلف محققان در سراسر جهان درباره استفاده از هوش مصنوعی در نگارش علمی چیست؟ناشران علمی چه قوانینی برای استفاده از هوش مصنوعی در مقالات دارند؟آینده‌ی هوش مصنوعی در دنیای علم و پژوهش به کجا خواهد رفت؟اگر به دنبال درک عمیق‌تری از چالش‌ها و فرصت‌های استفاده از هوش مصنوعی در دنیای علم هستید، در این اپیزود با ما همراه باشید.توضیح کلمات تخصصی به کار رفته در این اپیزود:هوش مصنوعی (AI): شاخه‌ای از علوم کامپیوتر که به ساخت ماشین‌هایی می‌پردازد که قادر به انجام وظایفی هستند که معمولاً به هوش انسانی نیاز دارند، مانند یادگیری، استدلال و حل مسئله.ChatGPT: یک مدل زبانی بزرگ (Large Language Model) که توسط شرکت OpenAI توسعه یافته است. این مدل قادر است متن تولید کند، به سوالات پاسخ دهد و مکالمات طبیعی را شبیه‌سازی کند.مقاله علمی (Scientific Paper): یک گزارش مکتوب که نتایج یک تحقیق علمی را به اشتراک می‌گذارد. مقالات علمی معمولاً در مجلات علمی منتشر می‌شوند و توسط سایر محققان مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرند.پیش‌نویس (Draft): نسخه اولیه یک سند یا مقاله که هنوز نهایی نشده است و ممکن است نیاز به ویرایش و بازبینی داشته باشد.سرقت ادبی (Plagiarism): استفاده از کار یا ایده‌های دیگران بدون ذکر منبع و انتساب آن به خود.داوری همتا (Peer Review): فرآیندی که در آن مقالات علمی قبل از انتشار توسط سایر محققان متخصص در همان زمینه مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرند تا از کیفیت و صحت آنها اطمینان حاصل شود.مجله علمی (Scientific Journal): یک نشریه دوره‌ای که مقالات علمی را منتشر می‌کند. مجلات علمی معمولاً توسط انجمن‌های علمی یا ناشران تجاری منتشر می‌شوند.اخلاق (Ethics): مجموعه‌ای از اصول و ارزش‌ها که رفتار درست و نادرست را تعیین می‌کنند. در زمینه علم، اخلاق به رعایت اصول صداقت، شفافیت و مسئولیت‌پذیری در انجام تحقیقات و انتشار نتایج اشاره دارد.فراداده یا فرادیتا (Metadata): مجموعه‌ای از داده‌ها که اطلاعاتی را درباره داده‌های دیگر ارائه می‌دهند. در مورد مقالات علمی، فراداده‌ها شامل عنوان مقاله، نام نویسندگان، چکیده، کلمات کلیدی و اطلاعات مربوط به انتشار ...
    続きを読む 一部表示
    7 分
  • ۲۸— واکسن‌ها: چطور با شک و تردیدهای واکسن‌هراس‌ها گفتگو کنیم؟

    ۲۸— واکسن‌ها: چطور با شک و تردیدهای واکسن‌هراس‌ها گفتگو کنیم؟
    2025/08/27
    آیا تا به حال در مورد واکسن‌ها با کسی بحث کرده‌اید که به آن‌ها اعتماد ندارد؟ آیا می‌دانید چطور می‌توانید با یک فرد مردد درباره واکسن‌ها صحبت کنید و او را به فکر کردن وادارید؟ در این اپیزود، ما به سراغ آخرین تحقیقات در زمینه تردید در مورد واکسن‌ها می‌رویم و به شما نشان می‌دهیم که چه رویکردی واقعاً مؤثر است.از گوش دادن فعال و همدلی گرفته تا ارائه اطلاعات دقیق و به اشتراک گذاشتن تجربیات شخصی، ما راهکارهای عملی را بررسی می‌کنیم که می‌توانند به شما کمک کنند تا با خانواده، دوستان و آشنایان خود درباره واکسن‌ها گفتگوی سازنده‌ای داشته باشید. ما همچنین به این موضوع می‌پردازیم که چرا اعتماد به واکسن‌ها در حال کاهش است و چگونه می‌توان با اطلاعات نادرست مقابله کرد.در این اپیزود خواهید شنید:چگونه به نگرانی‌های افراد درباره واکسن‌ها گوش دهید بدون اینکه آن‌ها را قضاوت کنید.چگونه اطلاعات درست و قابل اعتماد را به شیوه‌ای مؤثر به اشتراک بگذارید.چرا رویکردهای تند و قاطعانه معمولاً نتیجه عکس می‌دهند.تأثیر اطلاعات نادرست آنلاین و نحوه مقابله با آن.نقش متخصصان بهداشت و درمان در ترویج واکسیناسیون.در اپیزود ۲۸ پادکست نکسوس با هم یاد میگیریم که چگونه می‌توان به ایجاد جامعه‌ای سالم‌تر و آگاه‌تر کمک کرد!توضیح کلمات تخصصی به کار رفته در این اپیزود:اپیدمیولوژیست: متخصص بیماری‌های واگیردار و نحوه گسترش آن‌ها در جوامع.واکسن هراسی/تردید در مورد واکسن: عدم تمایل یا امتناع از واکسیناسیون، علی‌رغم در دسترس بودن واکسن‌ها.اثربخشی: توانایی یک واکسن در جلوگیری از بیماری در شرایط واقعی.ایمنی: بی‌خطر بودن واکسن و عدم ایجاد عوارض جانبی جدی.مصون‌سازی/ایمن‌سازی: فرآیند ایجاد ایمنی در برابر یک بیماری از طریق واکسیناسیون.کارآزمایی تصادفی: یک مطالعه تحقیقاتی که در آن شرکت‌کنندگان به طور تصادفی به گروه‌های مختلف تقسیم می‌شوند تا اثر یک مداخله (مانند واکسن) را بررسی کنند.متاآنالیز: یک مطالعه تحقیقاتی که داده‌های چندین مطالعه قبلی را با هم ترکیب می‌کند تا یک نتیجه‌گیری کلی به دست آورد.رویکرد آموزشی: روشی مستقیم برای ارائه اطلاعات، معمولاً با تأکید بر حقایق و ارقام.مصاحبه انگیزشی: یک رویکرد مشاوره محور که به افراد کمک می‌کند تا انگیزه خود را برای تغییر رفتار افزایش دهند.پیش‌بُردگی: آموزش دادن به مردم برای شناسایی تکنیک‌هایی که معمولاً در اطلاعات نادرست واکسن استفاده می‌شوند.واکسن ستیز: افراد یا گروه‌هایی که فعالانه علیه واکسیناسیون تبلیغ می‌کنند.منبع خبر:How to speak to a vaccine sceptic: research reveals what works, Nature 642, 289-291 (2025)منابع اشاره شده در این اپیزود:United Nations Children’s Fund. The State of the World’s Children 2023: For every child, vaccination (UNICEF, 2023).World Health Organization. Report of the SAGE Working Group on Vaccine Hesitancy (WHO, 2014).Vuolanto, P. et al. Personal and contextual factors behind parental vaccine hesitancy: a qualitative study Scand. J. Public Health 52, 379–390 (2024).Novilla, M. L. B. et al. Motivations and Factors Associated with Measles, Mumps, and Rubella (MMR) Vaccine Hesitancy among Parents in the United States: A Systematic Review Vaccines 11, 926 (2023).Razai, M. S. et al. Strategies to improve COVID-19 vaccine uptake during pregnancy: a systematic review and meta-analysis of randomised trials J. Travel Med. 30, taad138 (2023).Gagneur, A. Motivational interviewing: A tool to improve vaccination coverage Can. Commun. Dis. Rep. 46, 93–97 (2020).Gagneur, A. et al. Impact of motivational interviewing on ...
    続きを読む 一部表示
    9 分
  • ۲۷- الکل و سرطان: آیا نوشیدن کم هم خطرناک است؟

    ۲۷- الکل و سرطان: آیا نوشیدن کم هم خطرناک است؟
    2025/08/24
    آیا می‌دانستید که مصرف الکل، حتی به مقدار کم، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد؟ در این اپیزود، به بررسی دقیق و علمی ارتباط بین مصرف الکل و انواع مختلف سرطان می‌پردازیم. با استناد به گزارش‌های معتبر و تحقیقات گسترده، به این سوالات پاسخ می‌دهیم:آیا مصرف کم الکل واقعاً بی‌خطر است؟چه مقدار الکل برای سلامتی مضر است؟چرا برچسب هشدار سرطان باید روی نوشیدنی‌های الکلی درج شود؟آیا الکل به اندازه سیگار کشیدن خطرناک است؟چگونه الکل باعث سرطان می‌شود؟توصیه‌های جدید در مورد مصرف الکل چیست؟ از گزارش جنجالی جراح کل ایالات متحده تا بررسی آخرین یافته‌های علمی، همه چیز را در اپیزود ۲۷ پادکست نکسوس خواهید شنید. اگر به سلامتی خود اهمیت می‌دهید و می‌خواهید اطلاعات دقیقی درباره خطرات مصرف الکل به دست آورید، این اپیزود را از دست ندهید. با ما همراه باشید تا با دیدی بازتر و آگاهانه‌تر درباره مصرف الکل تصمیم بگیرید. توضیح کلمات تخصصی به کار رفته در این اپیزود:کارسینوژن (Carcinogen): ماده‌ای که می‌تواند باعث سرطان شود؛ سرطان‌زا.اپیدمیولوژیست (Epidemiologist): پزشکی که بیماری‌ها را در جمعیت بررسی می‌کند.مطالعات کوهورت (Cohort studies): نوعی مطالعه که در آن گروهی از افراد در طول زمان پیگیری می‌شوند تا ببینند چه عواملی بر سلامت آن‌ها تأثیر می‌گذارد.متاآنالیز (Meta-analysis): روشی آماری برای ترکیب نتایج چندین مطالعه مختلف به منظور رسیدن به یک نتیجه‌گیری قوی‌تر.عوامل مخدوش کننده (Confounding factors): عواملی که می‌توانند نتایج یک مطالعه را تحت تأثیر قرار دهند و باعث شوند ارتباط بین دو متغیر به اشتباه تعبیر شود.اتانول (Ethanol): نوعی الکل که در نوشیدنی‌های الکلی وجود دارد.استالدهید (Acetaldehyde): ماده‌ای سمی که در اثر تجزیه اتانول در بدن تولید می‌شود و می‌تواند به DNA آسیب برساند.مرور سیستماتیک (Systematic review): نوعی تحقیق که در آن تمام مقالات مرتبط با یک موضوع خاص به طور سیستماتیک بررسی و ارزیابی می‌شوند.فارنکس (Pharynx): حلقلارنکس (Larynx): حنجرهازوفاگوس (Oesophagus): مریریسک مطلق (Absolute risk): احتمال ابتلا به یک بیماری در طول یک دوره زمانی مشخص.منبع خبر:Alcohol and cancer risk: what you need to know, Nature 639, 290-292 (2025)منابع اشاره شده در این اپیزود:The U.S. Surgeon General’s Advisory. Alcohol and Cancer Risk (Office of the US Surgeon General, 2025).Bagnardi, V. et al. Br. J. Cancer 112, 580–593 (2015). (Br. J. Cancer, 2015)Baan, R. et al. Lancet Oncol. 8, 292–293 (2007). (Lancet Oncol., 2007)World Cancer Research Fund & American Institute for Cancer Research. Alcoholic Drinks and the Risk of Cancer (WCRF, 2018).Sarich. P. et al. Br. J. Cancer 124, 513–523 (2021). (Br. J. Cancer, 2021)Sohi, I. et al. Alcohol: Clin. Exp. Res. 48, 2222–2241 (2024). (Alcohol: Clin. Exp. Res., 2024)Hydes, T. J., Burton, R., Inskip, H., Bellis, M. A. & Sheron, N. BMC Public Health 19, 316 (2019). (BMC Public Health, 2019)Paradis, C. et al. Canada’s Guidance on Alcohol and Health: Final Report (CCSA, 2023). تصویر روی کاور:برای دهه‌ها، دانشمندان شواهدی جمع‌آوری کرده‌اند که الکل باعث سرطان می‌شود.منبع تصویر: Credit: Carolyn Jenkins/Alamy
    続きを読む 一部表示
    15 分
  • ۲۶— داوری مقالات علمی: آیا هوش مصنوعی ناجی یا تهدید است؟

    ۲۶— داوری مقالات علمی: آیا هوش مصنوعی ناجی یا تهدید است؟
    2025/08/20

    آیا هوش مصنوعی به زودی جایگزین داوران مقالات علمی می‌شود؟ دراپیزود ۲۶ از پادکست نکسوس، به بررسی نقش رو به رشد هوش مصنوعی در فرآیند داوری مقالات علمی می‌پردازیم. از کمک به ویرایش و یافتن اشتباهات تا نوشتن کامل گزارش داوری، هوش مصنوعی در حال تغییر این عرصه است. اما آیا این تغییرات مثبت هستند؟

    در این اپیزود می‌شنوید:

    چگونه هوش مصنوعی در حال حاضر در فرآیند داوری مقالات استفاده می‌شود.

    نگرانی‌های دانشمندان و ناشران درباره استفاده از هوش مصنوعی در داوری.

    آینده احتمالی داوری مقالات علمی با حضور پررنگ‌تر هوش مصنوعی.

    آیا هوش مصنوعی می‌تواند به بهبود کیفیت مقالات علمی کمک کند یا باعث سطحی شدن فرآیند داوری می‌شود؟

    به نکسوس همراه باشید تا از آخرین تحولات در این زمینه آگاه شوید و در مورد آینده علم و پژوهش تفکر کنید.

    کلمات تخصصی بکار رفته در این اپیزود:

    • Peer review: داوری همتا یا بررسی همتایان، فرآیندی است که در آن مقالات علمی قبل از انتشار توسط متخصصان همان حوزه بررسی می‌شوند تا از کیفیت و صحت آن‌ها اطمینان حاصل شود.
    • Manuscript: دست‌نوشته یا نسخه اولیه یک مقاله علمی قبل از انتشار.
    • Ecologist: بوم‌شناس، دانشمندی که به مطالعه روابط بین موجودات زنده و محیط زیست می‌پردازد.
    • Large language models (LLMs): مدل‌های زبانی بزرگ، نوعی از الگوریتم‌های هوش مصنوعی که برای تولید متن شبیه به انسان آموزش داده شده‌اند.
    • Generative AI: هوش مصنوعی مولد، نوعی از هوش مصنوعی که می‌تواند داده‌های جدیدی مانند متن، تصویر و صدا تولید کند.
    • Computational biologist: زیست‌شناس محاسباتی، دانشمندی که از روش‌های محاسباتی و تحلیل داده‌ها برای حل مسائل زیستی استفاده می‌کند.
    • False positives: مثبت کاذب، نتیجه‌ای که به اشتباه مثبت اعلام می‌شود، در حالی که در واقعیت منفی است.
    • Statistical rigour: استحکام آماری، دقت و صحت روش‌های آماری مورد استفاده در یک تحقیق.
    • Preprint: پیش‌چاپ، نسخه‌ای از یک مقاله علمی که قبل از داوری و انتشار رسمی در دسترس عموم قرار می‌گیرد.
    • Dataset: مجموعه داده، مجموعه‌ای از اطلاعات که برای تحلیل و بررسی استفاده می‌شود.

    منبع خبر:


    AI is transforming peer review — and many scientists are worried, Nature 639, 852-854 (2025)


    مقالات استفاده‌شده در این اپیزود:

    1. Liang, W. et al. Proc. 41st Int. Conf. Mach. Learn. 235, 29575–29620 (2024).
    2. Liang, W. et al. N. Engl. J. Med. AI https://doi.org/10.1056/AIoa2400196 (2024).
    3. Li, Z.-Q. et al. JAMA Netw Open. 7, e2448609 (2024).
    4. Oviedo-García, M. Á. Scientometrics 129, 5805–5813 (2024).
    5. Bauchner, H. & Rivara, F. P. Health Aff. Sch. 2, qxae058 (2024)

    تصویر روی کاور:

    منبع تصویر: Credit: Ibrahim Rayintakath
    続きを読む 一部表示
    9 分