検索キーワード： 著者 "Ravindra Gurjar" すべてのカテゴリー

कधीतरी मोठे बक्षिस लागेल, या आशेनं लोक लॉटरीचे तिकीट काढत असतात. मग १००-२०० रूपयांची प्राप्ती झाली तरी आनंद होत असतो. काहीवेळा जास्त पैसा हातात आला तरी प्रश्न निर्माण होतात. भांडणं सुरू होतात. इथेच बघा ना! बरंच मोठं बक्षिस मिळण्याची शक्यता निर्माण होताच त्यांचे भावनाविश्व बदलतं आणि पुढं काय होतं?

लग्न जुळवणा-या संस्था दीर्घ काळापासून जगभर अस्तित्वात आहेत. त्यांची गरजही आहे. त्याचाच गैरफायदा घेऊन दोघेजण एक...

पाश्चिमात्य जगात हिवाळा अत्यंत कडाक्याचा असतो. श्रीमंत किंवा मध्यमवर्गीयांचं ठीक आहे, पण गरीबांचे हाल वर्णनापलीकडे असतात. असंच एक सर्वसाधारण मुलाबाळांनी भरलेलं आनंदी कुटुंब नववर्षाची सुरुवात सकाळच्या नाश्त्यानं करणार आहे.

एखाद्या व्यक्तीचे पोर्टेट त्याला समोर बसवून काढले जाते. त्यासाठी काही दिवस बैठक करावी लागते. परंतु, कधीकाळी एक- दोनदा थोडा वेळ नुसती भेट झालेल्या व्यक्तीचे चित्र केवळ आठवणीतून काढणे शक्य आहे का ? एका चित्रकारावर तसे करण्याची वेळ येते आणि प्रत्यक्षात ती व्यक्ती जिवंत नसून मरण पावलेली असते. असे अनुभव क्वचितच कुणाला येत असतील.

कामानिमित्त रेल्वेने लंडनला परत जाऊन आलेल्या एकाला न्यायला, त्याचा चालक त्याच दिवशी घेतलेली अलिशान चार चाकी गाडी घेऊन येतो. घरापर्यंतचे अंतर काही मैलाचे पण वाटेत धोकादायक वळणे असलेला घाट आहे. चालकाला न जुमानता मालक स्वतःच नविन गाडी चालवायला घेतो. अवघड रस्ता पार करून त्याला समोर त्याचा बंगला दिसायला लागतो तितक्यात...!

मी समुद्रावर फिरायला गेलो असताना अचानक एक माणूस भेटतो. कपडे गबाळे, गरिबी दर्शवणारे पण चेहऱ्यावर हुशारी आहे. त्याच्याकडे असलेला एक मौल्यवान हिरा तो मला स्वस्तात विकायला तयार आहे. त्याच्यावर विश्वास कसा ठेवायचा? परंतु आयुष्यात असे योग - संधी किंवा घबाड म्हणा, क्वचितच येतात. संधी एकदाच तर दार ठोठावते; इतर वेळी सगळे शेजारी असतात. अशावेळी मी नक्की काय करावे?

पोट भरण्यासाठी काम करण्याचा अधिकार सर्वांना आहे. पण कोणते काम करावे आणि त्याची खरी गरज किती आहे हे पहाणे हा खरा प्रश्न आहे. वैध आणि अवैध यांचे अर्थसुध्दा सापेक्षच असतात. आता खरंतर रस्त्यावर माल विकणे हा काही गुन्हा आहे का? त्यातल्यात्यात औषंधाची विक्री ! अपाय न करणा-या निरूपद्रवी औषधे विकावित का नाही? जगण्यासाठी अनेक व्यवसाय करणा-या एका महाभागाची ही एक विनोदी कथा !

एक लहान मुलगा आणि त्याची छोटी बहिण त्यांच्या घराच्या खिडकीमधून रोज रात्री एक मोठा चमकदार तारा बघत असत. त्याच्याशी त्यांची मैत्रीच झाली. पृथ्वीवर मरण पावलेले लोक देवदूत बनून त्या ता-यावर जातात असं त्यांच्या लक्षात आलं. ती लहान बहिण, त्यांचा तान्हा भाऊ, आई सगळे त्याच मार्गाने गेलेले त्याने पाहिले. त्यालासुध्दा तिकडे जायचं होतं. पण त्याची वेळ आलेली नव्हती आणि एक दिवशी ती आली.... !

एकोणीस आणि विसाव्या शतकातल्या जागतिक कीर्तीच्या हस्तरेषातज्ञ कीरोला भूताखेतांचे अनेक विलक्षण अनुभव आलेले होते. त्यापैकी काही त्याने कथारूपात लिहून ठेवले आहेत.

बँकेत, पोस्टात किंवा मोठमोठ्या दुकानात गेल्यावर काहीजणांची छाती धडधडते. बँकेत फारच मोठा गोंधळ उडतो. त्यापेक्षा नको बँकेतलं खातं. पण काहीवेळा नाईलाजास्तव बँकेची पायरी चढावी लागते. असाच एकजण, सगळं बळ एकवटून बँकेत खातं उघडायला जातो खरा पण त्यानंतरची हकीगत खरोखर विनोदी आणि त्याच्या दृष्टीने केविलवाणी बनते. कशी ते बघूया!

कैकेय नावाच्या राज्यात विक्रमसेन नावाचा राजा राज्य करत होता. त्याचे लवकर निधन झाले आणि त्याच्या जागी त्याचा चंद्रसेन नावाचा लहरी , राज्य करण्यास नालायक असा मुलगा राज्य करू लागला. याच राज्यात कृष्णदास नावाचा अतिशय श्रीमंत व्यापारी होता. प्रचंड संपत्ती असूनही निगर्वी, शांत विनम्र असा त्याचा नावलौकीक होता. पन्नासाव्या वर्षी निवृत्त होऊन त्याने जनतेच्या, गोरगरीबांच्या मदतीसाठी अनेक सेवाभावी उपक्रम सुरू केले. तरूण राजाला त्याच्याबद्दल असूया वाटू लागली. त्याने कृष्णदासाचा छळ सुरू केला. पण त्याने विचलित न होता कृष्णदासाने चंद्रसेनेचे ह्रदयपरिवर्तन कसे केले याची ही कथा... !

नोकरी करणारा एक तरूण आपल्या वडिलांसह घरात राहतो आहे. त्यांच्याशी मोजकेच संभाषण आहे. बाहरेच्या लोकांनी त्यांची चौकशी केली की, त्यांचे वय आणि प्रकृतीविषयी माहिती देणे हे त्याचे काम. एक दिवस वडील मरण पावतात. संशयाचे वातावरण तयार होते. त्यांच्या संपत्तीसाठी मुलाने त्यांना मारले अशी चर्चा सुरू होते. पोलिसांच्या चौकशीत तो निर्दोष ठरतो. एक दिवस दूरच्या गावी राहणारे त्याचे खऱे वडील घरी हजर होतात, आता पुढे काय होणार?

अज्ञात कागदपत्रांचा शोध ! परलोक जीवन आणि भूतेखेते आस्तित्वात आहेत का ? फार प्राचीन काळापासून हा चालत आलेला प्रश्न आहे. त्यावर प्रचंड संशोधनही झालेले आहे. होत आहे. वर्तमान काळातील शास्त्रीय कसोटीवर काही गोष्टी तपासता येत नाहीत. प्रत्यक्ष अनुभव आल्याशिवाय त्यावर कोणी विश्वासही ठेवत नाही. असाच इथे एकजणा विज्ञानावर विश्वास ठेवणारा आहे. पंरतू त्याचे दिवंगत वडील जेव्हा एका माध्यमाच्या मार्फत अज्ञात कौटुंबिक गोष्टीबद्दल माहिती देतात तेव्हा त्याचा विचार करावाच लागतो.

वरिष्ठ पोलीस अधिकारी असलेल्या पतीवर तिचे मनापासून प्रेम आहे. त्यातून तीला दिवस गेलेले. रोज संध्याकाळी तिची ती आतुरतेने वाट पहाते. आजही तो वेळेवर येतो. पण त्याची मनःस्थिती नेहमीसारखी प्रसन्न नाही. त्याबद्दल ती विचारपूस करते. त्यावर तो जे काही बोलतो ते अत्यंत धक्कादायक आहे. वरकरणी ती शांत दिसते पण आतून ती ज्वालामूखीसारखी धगधगत आहे. ती आता काय करणार आणि परिणिती कशात होणार?

एका देशाचा राजपुत्र तरूण वयात मरण पावतो. राजधानीतल्या एका टेकडीवर त्याचा मोठा पुतळा उभारण्यात येतो. तो सोनं आणि हिरेमाणकांनी मढवलेला आहे. राजपुत्र तिथून आपल्या राज्यातील श्रमिक, गरिब लोकांची दुःख बघत आहेत. एक चिमकुला पक्षी त्याच्याजवळ आश्रय घेतो. मग तो राजपुत्र त्याच्या अंगावरील सोनं आणि मौल्यवान खडे दुःखी कुटंबांपर्यंत पोहचवण्याची कामगिरी पक्षावर सोपवतो.

ईव्ह आणि आदम हे जगातील मूळ स्त्री - पुरूष. त्यांच्या आधी लहान मोठ्या वनस्पती आणि प्राण्यांचे आस्तित्व होते. आणि ईश्वराने त्या जोडीला पृथ्वीतलावर सोडले.. त्यांना तर सगळंच नविन ! रोज काहीतरी नविन शिकत राहायचं आणि निसर्गाच्या सान्निध्यात काळ काढायचा. त्यांच्यापासूनच पुढे मानवजातीचा विस्तार झाला.

प्रकृती धडघाकट असताना एक भिकारी भीक मागत असतो. थापा मारून भीक मागणा-याला दारूचे व्यसनही असते त्यामुळे दुर्दैवात आणखी वाढच! अशा या भिका-याला एक सदगृहस्थ खूप उपदेश करतो आणि काही कामही देतो. हुळूहळू भिकारी नीट वागू लागतो. त्याचे व्यसनही सुटते. त्याला नोकरी मिळते. सदगृहस्थाला वाटते की आपल्या उपदेशामुळे भिकारी सुधारला. पण वस्तुस्थिती वेगळीच असते. काय असते यामागचे कारण ?

इजिप्तचे पिरॅमिडस जगप्रसिध्द आहेत. सा-या जगातील पर्यटक ते बघण्यासाठी तिकडे धाव घेत असतात. प्राचीन संस्कृतीचे अवशेष सुमारे चार हजार वर्षे ठामपणे उभे आहेत. असंख्य वेळा तिथे, पिरॅमिडस फोडून चोरीचे प्रयत्न झाले आहेत. दीड -दोनशे वर्षे त्यांचे उत्खननही चालू आहे. राजघराण्यातील ममीज उजेडात आल्या आहेत. कित्येक संशोधकांना काम करताना गूढ अनुभव आले आहेत. काहींनी प्राणही गमावले आहेत. त्यापैकी एका संशोधकाच्या संदर्भातील ही कथा... !

राजाने प्रजेच्या कल्याणाचा विचार करावा की स्वत:चा ऐषाराम, शौक पुरा करावा? अशाच एका राजाला एकसारखे नवनवीन कपडे घालण्याचं वेड आहे. त्यातच त्याचा संपूर्ण दिवस जातो. दरबारात जायला त्याला वेळच होत नाही. एकदा त्याच्या राज्यात दोन प्रवासी येतात. आपण उत्तम विणकर आणि आधुनिक वस्त्रे बनवणारे शिंपी आहोत, असा त्यांचा दावा आहे. राजाला ते उत्तम महावस्त्रे बनवून देण्याचे आश्वासन देतात. त्यासाठी रेशमी धागे, सोने आणि भरपूर पैसे मागून घेतात आणि कामाला लागतात. राजाची हौस आता तरी फिटणार का?

आदमची डायरी म्हणजे त्याच्या मनोव्यापाराचे लेखकाने केलेले शब्दांकन. निसर्गासह पशु-पक्षी -प्राणी यांच्या सहवासात तो आनंदाने कालक्रमण करतो. पुढे त्याच्या जीवनात पहिली स्त्री 'ईव्ह' येते. त्यांचं सहजीवन सुरू होतं. नित्यनविन शिक्षण सुरूच असंत. त्यांच्या संसारवेलीवर फूले उमलू लागतात. त्यांच्या या अनुभवाची ही कहाणी अतिशय ह्रद्य आहे.