Kontynuując rozpoczęty poprzednio temat działania pamięci utajonej opowiadam o tym, jak łatwo za pośrednictwem jej mechanizmów wywrzeć na nas wpływ. I, za sprawą tegoż wpływu, pokierować naszymi wyborami. Brzmi trochę jak teoria spiskowa? Może i tak. Ale jak posłuchasz, to zobaczysz że te mechanizmy oraz sposoby wywierania wpływu są praktycznie wszędzie wokół. Mało tego, jestem pewien że ty również je stosujesz by wywrzeć wpływ na innych. Nawet jeśli sam czy sama (a dokładnie twoja świadoma część) nie zdajesz sobie z tego sprawy.

UWAGA! Ten odcinek jest gęsty od terminów takich, jak warunkowanie, torowanie, pamięć proceduralna. W efekcie zamiast pożywnej zupy dla umysłu wyszła mi z tego kostka rosołowa. Jeśli w efekcie trudno ci będzie podążać za treścią, to spróbuj je zignorować. Nie chodzi o to, by znać te wszystkie nazwy. Ale by umieć rozpoznawać te sytuacje, o których opowiadam.

Podoba Ci się to, co robię?

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej bądź wesprzeć moją pracę – sprawdź mój profil na Patronite!

Możesz też docenić moją pracę stawiając mi wirtualną kawę.

Pamięć odgrywa ogromną rolę w tym, jakich wyborów dokonujemy w bieżącym życiu. Dlatego warto wiedzieć co, mówiąc kolokwialnie, w tej naszej pamięci siedzi. Tym bardziej że oprócz tak zwanej pamięci jawnej, do której mamy świadomy dostęp, jest jeszcze pamięć utajona. A w niej różne nasze odruchy, automatyzmy, skojarzenia i przewidywania działające głębiej, niż jesteśmy w stanie sięgnąć świadomością.

Ten odcinek wykazał się dużą dozą autonomii. W efekcie jest zupełnie inny niż pierwotnie planowałem. Mało tego, w trakcie tworzenia go poczułem potrzebę by po raz pierwszy w historii LTM rozbić jeden temat na dwie części. W bieżącym opowiadam o różnych systemach i podsystemach pamięci. W kolejnym opowiem o tym, jak ich działanie można wykorzystać by wpływać za ich sprawą na dokonywane przez nas wybory. To w moim poczuciu bardzo ważne by znać te mechanizmy. Bo czy je znasz, czy nie, i tak będą kierować twoim zachowaniem. Więc skoro już mają to robić, niech to się dzieje w sposób jawny, a nie za kulisami gdy świadomość śpi.

Podoba Ci się to, co robię?

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej bądź wesprzeć moją pracę – sprawdź mój profil na Patronite!

Możesz też docenić moją pracę stawiając mi wirtualną kawę.

Każda świadoma decyzja to efekt pewnego procesu analizy i ważenia argumentów. A jednocześnie każda świadoma decyzja to zaledwie ułamek wszystkich wyborów, jakich dokonujemy każdego dnia naszego życia. A co z resztą? O tym między innymi jest cały bieżący sezon. A bieżący, szósty odcinek to dobry moment żeby przypomnieć najważniejsze wątki z pierwszej połowy sezonu. Bo tak każe obyczaj. Ale też dzięki temu łatwiej będzie mi pokazać ci pewne ćwiczenie. Bardzo konkretne i raczej angażujące. Jakie? To już sprawdź słuchając tego odcinka.

Podoba Ci się to, co robię?

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej bądź wesprzeć moją pracę – sprawdź mój profil na Patronite!

Możesz też docenić moją pracę stawiając mi wirtualną kawę.

W dzieciństwie nasza natura potrzebuje zdrowych ram i pokierowania. Dzięki temu możemy rozwijać się zdrowo. A jeśli takich doświadczeń brakowało? Wtedy natura, nie mając zdrowej przeciwwagi czy korekty kursu, nieraz nabije sobie guza w starciu z rzeczywistością. I różne takie zderzenia zaczną się utrwalać w naszej emocjonalnej pamięci. To tak jakby zapisywały się w nas dwie przeciwstawne siły. Jedna to emocje Wewnętrznego Dziecka. Druga to odzwierciedlający presję czy wrogie traktowanie Wewnętrzny Krytyk.

Pomiędzy tą dwójką nie będzie próżni, bo natura jej po prostu nie lubi. Na bazie temperamentu i tego, co realnie jesteśmy w stanie zrobić, zaczną pojawiać się różne konkretne zachowania. Te z nich, które okażą się niepomocne, po prostu zanikną. A te, które będą skuteczne - pomogą nam się ochronić albo wywalczyć dla siebie coś ekstra - zaczną się powtarzać i z czasem coraz bardziej utrwalać jako nasze patenty na życie.

Cały myk z tymi patentami polega na tym, że w momencie gdy się kształtują są zwykle najlepszym co możemy dla siebie zrobić. Z czasem jednak mogą zacząć nam szkodzić. A my mimo tych szkód nie będziemy w stanie z nich zrezygnować. A przynajmniej nie w prosty i łatwy sposób. Blokować będą nas nasze własne emocje. Stara wizja tego, że jak porzucimy nasz patent na życie, to to życie zaraz dobierze nam się do tyłka.

Zapraszam do słuchania. A jeśli chcesz poszerzyć wiedzę z niego, to sprawdź poniższe linki:

• Pakiet z sawanny w XXI wieku - tekst o reakcjach na zagrożenie, które dzielimy z innymi zwierzętami
• Tryby radzenia sobie i obrony - tekst o poszczególnych trybach. Opisuję ich więcej niż w odcinku, inaczej odcinek byłby zbyt długi ;)
• "Przepięcie w czułej sieci" - odcinek o tym jak rozwijają się i jak działają tryby odłączania się od emocji.

Utworów, o których wspominam w odcinku, możesz poszukać na własną rękę:

• System of a Down - "Chop Suey!"
• Massive Attack - "Teardrop"
• Dave Brubeck - "Take Five"
• Jimi Hendrix - "Voodoo Child"
• Janis Joplin - "Cry Baby"
• Rage Against The Machine - "Wake Up"

Muzyka nie jest mocno związana z "psychowiedzowym" wkładem w odcinku. Po prostu dzielę się pasją :)

Podoba Ci się to, co robię?

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej bądź wesprzeć moją pracę – sprawdź mój profil na Patronite!

Możesz też docenić moją pracę stawiając mi wirtualną kawę.

Dzieciństwo to nie tylko czas beztroski, ale też lata intensywnego gromadzenia wiedzy i doświadczeń. Część z tych doświadczeń utrwala się w nas w postaci czegoś w rodzaju wewnętrznej nawigacji. Ta nawigacja mówi do nas takim głosem, jaki wchłonęliśmy zderzając naszą dziecięcą naturę z wymaganiami i ograniczeniami świata wokół nas. Raz może to być ciepły i życzliwy głos. Innym razem coś zupełnie przeciwnego. Strumień oskarżeń. Wymagań. Wzbudzania poczucia winy.

Te odciśnięte na naszej psychice karby nazywamy w terapii schematu trybami Wewnętrznego Krytyka. Ciepły i życzliwy głos to zazwyczaj nasza Zdrowa Część. Nietrudno domyślić się którego głosu lepiej słuchać. A co, gdy go brakuje? Wtedy najlepiej zacząć od tego żeby sprawdzić KTO gada do nas z naszej wewnętrznej nawigacji. I o tym właśnie jest ten odcinek.

O Wewnętrznym Krytyku mówiłem i pisałem już nieraz. Możesz sprawdzić sobie tekst, w którym opisuję jego trzy odsłony. Zachęcam też do posłuchania odcinka pod tytułem "Niefortunny splot" - to siódmy odcinek poprzedniego sezonu, w którym również sporo mówię o Wewnętrznym Krytyku. A jeśli chodzi o Zdrową Część? O niej jest cały trzeci sezon, więc będzie czego słuchać :)

Podoba Ci się to, co robię?

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej bądź wesprzeć moją pracę – sprawdź mój profil na Patronite!

Możesz też docenić moją pracę stawiając mi wirtualną kawę.

Dzieci to nie są miniaturowi dorośli. To istoty dużo bardziej wrażliwe, impulsywne i emocjonalne. I ta dziecięca natura potrzebuje troski i zdrowych ram, by mogła stopniowo przeistaczać się w zdrową dorosłość. Bez tego łatwiej o inne, mniej korzystne doświadczenia, które potrafią wryć się w emocjonalną pamięć. A potem w tej pamięci budzić się i zalewać emocjami. Trudno wtedy o trzeźwe decyzje. Dużo łatwiej o kierowane dziecięcymi emocjami wybory, które choć tu i teraz mogą wydawać się dobrym pomysłem, długofalowo zwykle wiążą się z jakimiś przykrymi kosztami.

Ten odcinek jest o takich właśnie "przetrwałych" w naszej emocjonalnej pamięci stanach. W terapii schematu nazywamy je trybami Wewnętrznego Dziecka. To Wewnętrzne Dziecko, zależnie od naszej historii, może być szczęśliwe i cieszyć się życiem. Ale może też być impulsywne i niezdyscyplinowane i przez to prowadzić nas do życia w chaosie. Może zbyt mocno złościć się przeżywając różne sytuacje jako krzywdzące i niesprawiedliwe. Może też być bardzo uwrażliwione na krytykę czy odrzucenie. Co z tym zrobić? Przede wszystkim zacząć to zauważać.

O trybach dziecięcych pisałem już w tym tekście: Wewnętrzne Dziecko. Znajdziesz tam dodatkowe informacje, między innymi o tym jakie schematy łączą się z poszczególnymi dziecięcymi trybami.

Podoba Ci się to, co robię?

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej bądź wesprzeć moją pracę – sprawdź mój profil na Patronite!

Możesz też docenić moją pracę stawiając mi wirtualną kawę.

Wyobraź sobie kogoś, kto szybko wyciąga wnioski i na ich podstawie równie szybko dokonuje wyborów. Kogoś, kto zwykle kieruje się przy tym emocjami. Kogoś, kto przez ten pęd i emocje ma skłonność do pomijania niewygodnych dla siebie faktów. Co powiesz na to, żeby powierzyć takiej osobie kierowanie twoim własnym życiem?

To nie brzmi jak dobry pomysł. A jednak znaczną większość wyborów podejmuje taki właśnie szybki i intuicyjny system w naszym umyśle. Jest też drugi - bardziej zrównoważony, racjonalny i analityczny. Ale też bardziej czasochłonny i energożerny. I to jego właśnie używamy gdy próbujemy coś sobie przemyśleć i dopiero wtedy podjąć decyzję.

Te dwa systemy to główny temat dzisiejszego odcinka. Dobrze wiedzieć o ich istnieniu, bo być może czasem dzięki temu uda się nam (a przynajmniej tej świadomej części naszej psychiki) nie wkręcić w jakieś sytuacje, które na pierwszy rzut oka wyglądają sensownie. Choć wcale takie nie są.

Książka, o której wspominam w dzisiejszym odcinku, to "Pułapki myślenia" Daniela Kahnemana. Opowiadam też o pewnym eksperymencie opisanym przez Schachtera i Singera. Informacje na jego temat możesz znaleźć między innymi w polskojęzycznej wersji Wikipedii, choć w opisie procedury jest mnóstwo błędów. Bardzo precyzyjny opis (za to po angielsku) znajdziesz pod tym linkiem.

Podoba Ci się to, co robię?

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej bądź wesprzeć moją pracę – sprawdź mój profil na Patronite!

Możesz też docenić moją pracę stawiając mi wirtualną kawę.

Żyjemy w czasach które łączą w sobie ogrom możliwości z ogromem niepewności. Ogrom możliwości sprawia, że coraz trudniej jest wybrać. I trudność ta dotyczy nie tylko tych kluczowych, życiowych wyborów jak na przykład kierunek studiów czy odpowiedni partner, ale też zwykłych, codziennych spraw jak wybór pieczywa czy jogurtu.

Ogrom niepewności z kolei powoduje, że wiele wyborów jest okupionych dodatkową porcją lęku. No bo jak ulokować oszczędności w tych niepewnych czasach? Albo jak żyć, kiedy odkładać nie ma z czego bo ledwie starcza na rachunki?

Dlatego też tematem bieżącego sezonu są wybory i decyzje. Nie znajdziesz w nim przepisu na życie bo go po prostu nie znam. Ale pokażę ci jak wiele rzeczy wpływa na dokonywane przez nas wybory. Być może dzięki temu łatwiej będzie znaleźć ci tę właściwą, TWOJĄ drogę. A jeśli nie łatwiej, to może chociaż ominiesz parę pułapek.

Podoba Ci się to, co robię?

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej bądź wesprzeć moją pracę – sprawdź mój profil na Patronite!

Możesz też docenić moją pracę stawiając mi wirtualną kawę.