Konuğumuz Gürbey Hiz ile doktora çalışmasının konusu olan, Servet-i Fünun dergisindeki kent anlatıları üzerine konuşuyoruz. 1891-1944 yılları arasında yayımlanan Servet-i Fünun, pek çok önemli edebiyatçıyı tanınır ettiğinden öncelikle edebiyatı akla getirse de aslında döneminin bilimsel gelişmelerini halkın anlayabileceği bir dille aktarmak amacıyla kurulmuş bir resimli dergi. Bu nedenle hem dönemi için çok üstün teknolojilerle yüksek kalitede üretilmiş bol görsel içeriyor hem de modern kentlere dair pek çok yeniliğe sık sık yer veriyor. Böyle bir ilgiyle Gürbey Hiz, doktora çalışmasında 1891-1910 yılları arasında yayımlanan sayılardan kent anlatılarını sahne, panayır, sergi gibi farklı temalar üzerinden inceledi, sonrasında bu araştırma genişleyerek Manifold'da "A'dan Z'ye Servet-i Fünun Manzaraları" başlıklı bir yazı dizisine dönüştü. Araştırmadan yola çıkarak ürettiği işler YUNT'ta 11 Ekim tarihinde açılan VarYok sergisinde yer alıyor; sergi 16 Ağustos 2026 tarihine kadar ziyaret edilebilir.

Cenk Dereli ile her ayın son haftasında olduğu gibi mimarlık gündeminden olayları konuşuyoruz: Ankara'da viral olan Ayrancı-Dikmen-Kızılay tabelası yere dair bize ne söylüyor? Aralarında Moda İskelesi, Müze Gazhane gibi yeniden işlevlendirilmiş kültür varlıklarının olduğu 100'den fazla yapının niçin İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nden alınması gündemde? New York seçimlerinde belediye başkanı seçilen Zohran Mamdani'nin kampanyasındaki sosyal adalet vurgusu neden önemli, barınma hakkı ve sosyal konuta dair hangi önerileri var, bu öneriler niçin tartışma yarattı? Türkiye'deki güncel sosyal konut projelerinde güncel durum ne?

Mimarlıkta Rahatsız Edici Sorular ekibi bu ay mimarlıkta toplumsal cinsiyet temasını gündemine alıyor ve yalnız mimarlık ve kent alanında değil yaşamın her anında bir mücadele konusu olan bu gündemi iki başlık üzerinden tartışmaya açıp sorular soruyor. İlki mimarlık eğitimi ve çalışma yaşamında toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin nasıl ortaya çıktığı, mimarlıktaki güç ilişkilerinin tahakkümü yeniden üretmesi yerine gücün paylaşılarak çoğalmasının mümkün olup olmadığı konusu, ikincisi ise toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için mekanın ve mekan üretim sürecinin etkisi. Nihal Evirgen'in moderatörlüğünde Elif Bek ve Duygu Gören bu iki başlık üzerinden pedagojik açıdan ikili karşıtlıklar yerine çoklu olasılıkları değerlendirerek mimarların ve mimarlığın dönüştürücü rolüne vurgu yapıyor ve en sonunda 25 Kasım'da herkesi "Kadına yönelik şiddete karşı uluslararası mücadele günü"nde alanlara davet ediyor.