エピソード

  • Hoàng gia Anh : Lịch sử, sở hữu, chi tiêu và nguyên tắc kế vị đặc biệt

    Hoàng gia Anh : Lịch sử, sở hữu, chi tiêu và nguyên tắc kế vị đặc biệt
    2025/10/29
    Hoàng gia Anh hiện được cho là một trong những hoàng gia giàu có nhất châu Âu và sẽ còn có sức sống lâu dài vì sau khi vua Charles lên nối ngôi Nữ hoàng Elizabeth II vào năm 2022, thì có con ngài là Thái tử William còn trẻ. Và William hiện có ba con, hai hoàng tử bé và một công chúa. Như thế, việc nối ngôi cho triều đại của dòng họ Mountbatten-Windsor được đảm bảo. Nhưng thực sự chúng ta có biết nhiều về Hoàng gia Anh ? Thông tín viên Nguyễn Giang, người đã sống ở Anh nhiều năm và theo dõi chủ đề này, cho RFI biết về lịch sử Hoàng Gia Anh, những gì họ sở hữu, điều đặc biệt trong cách chi tiêu và nguyên tắc kế vị : RFI : Ngược về quá khứ lịch sử, Hoàng gia Anh có gốc gác từ đâu ? TTV Nguyễn Giang : Vâng, xin giải thích dài dòng là chế độ phong kiến tập quyền của Anh đến từ đâu. Đến từ Pháp vào nửa sau thế kỷ 11 và tồn tại đến bây giờ, Hoàng gia, như một định chế chính trị và văn hóa, tồn tại ở Anh liên tục từ thế kỷ 11, không đứt quãng, còn gia tộc nào nắm quyền thì mỗi thời một khác. Chúng ta biết trong lịch sử có các triều đại làm vua chúa ở Anh như Plantagenet (gốc Anjou, Pháp), có nhà Tudor (tức Theodore, xứ Wales), có nhà Stuart (Scotland), và dòng Hanover từ Đức mà người đại diện cuối cùng là Nữ hoàng Victoria. Gia tộc nắm ngai vàng hiện nay có họ gốc Đức là Saxe-Coburg-Gotha, đến năm 1917 thời vua George V thì đổi sang họ Windsor, lấy tên lâu đài Hoàng gia ở gần Luân Đôn. Còn về dòng máu của các thành viên Hoàng gia Anh cũng như châu Âu thì họ thường có hôn nhân pha trộn rất phức tạp. Cụ thể vua Charles hiện nay có ông bà là người Anh, người Đan Mạch, Đức, Hy Lạp và cả Scotland nữa. Còn nói về thể chế và các quy tắc họ tuân theo để bảo tồn một nhà nước có vua thì tất cả bắt đầu từ năm 1066. Năm đó, công tước Guillaume hay William từ xứ Normandy ở vùng bờ biển miền tây bắc nước Pháp đem quân sang đánh vua Harold, người gốc Đan Mạch, ở trận Hastings bên bờ biển và tiến quân về Luân Đôn, giành được ngai vàng Anh. Từ đó, Anh chính thức có chế độ phong kiến tập quyền theo mô hình Pháp và các đời vua Anh (Kings of England), trên thực tế trong 300 năm tiếp theo vẫn dùng tiếng Pháp ở triều đình, tiếng Anh Trung đại (Middle English) chỉ dùng trong dân. Hoàng gia Anh thực chất là sinh hoạt theo kiểu Pháp và giới quý tộc Anglo-Saxon cũ, thường rất đơn giản, chỉ có ba cấp vua, các thân vương và tộc trưởng (chieftain, gọi là earl- sau đổi thành count-bá tước), cũng cải tổ theo hệ thống kiểu Pháp, đủ 5 tước vị : công - hầu - bá - tử - nam tước theo truyền thống hiệp sỹ (chivalry) của châu Âu. RFI : Trong thời hiện đại, khác với các nước châu Âu đã chuyển sang nền cộng hòa, Anh vẫn còn vua chúa và quý tộc. Vậy thực sự họ làm gì và có vai trò gì trong xã hội ? TTV Nguyễn Giang : Nhiều nghi lễ ngày nay dòng họ Windsor vẫn giữ nguyên như thế từ thế kỷ 11 và Hoàng gia đứng đầu 600 dòng họ quý tộc gốc, hình thành sau cuộc xâm lăng của William, người chinh phục và được phong tước trong mấy thế kỷ sau đó. Đây là các tước quý tộc thực thụ của giới chúa đất vẫn còn quyền lợi (landed gentry), và được quyền trao lại cho con cháu họ (hereditary titles). Họ khác hẳn với những người bình thường, được tặng các tước sir, lord (baronnes), hiệp sĩ, quý ông quý bà trong danh sách của Hoàng gia công bố mỗi dịp năm mới (New Year’s Honours List). Danh sách này có hàng trăm người thuộc giới doanh nhân, văn nghệ sĩ, nhà hoạt động xã hội và sĩ quan quân đội. Sau nhiều năm phong tặng, con số người có các tước “quý tộc ban thưởng” này hiện ở Anh có trên 30 nghìn, mới đây gồm cả cựu cầu thủ bóng đá David Beckham. Thế nhưng các tước này có giá trị như huân huy chương, bằng khen, và không có quyền thế tập, truyền lại cho con cháu. RFI : Hiện nay Đế quốc Anh không còn nữa thì vai trò chính trị của Hoàng gia là gì? TTV Nguyễn Giang : Anh quốc là nền dân chủ có lâu đời trên thế giới nhưng theo thể chế quân chủ lập hiến (constitutional monarchy), và vẫn duy ...
    続きを読む 一部表示
    14 分
  • Hàng triệu người đi vệ sinh ngoài trời: Bài toán nan giải của Ấn Độ

    Hàng triệu người đi vệ sinh ngoài trời: Bài toán nan giải của Ấn Độ
    2025/10/22
    Chiến dịch Swachh Bharat do Thủ tướng Narendra Modi phát động năm 2014 đặt mục tiêu chấm dứt tình trạng đại tiện ngoài trời tại Ấn Độ. Với hơn 110 triệu nhà vệ sinh được xây dựng và tuyên bố “không còn tình trạng đại tiện ngoài trời” vào năm 2019, liệu chương trình này có thực sự thành công? Những rào cản về văn hóa, tôn giáo và bất cập trong bảo trì đang đặt ra câu hỏi lớn về tính bền vững của chiến dịch này. Để nói về vấn đề đi vệ sinh ngoài trời ở Ấn Độ, nhiều chuyên gia nghiên cứu về vệ sinh trích lại câu nói của Ganhdi : “Vệ sinh còn quan trọng hơn cả độc lập”. Từ nhiều thế kỷ qua, Ấn Độ được coi là một trong những quốc gia mà tỷ lệ người dân đi vệ sinh ngoài trời cao nhất thế giới. Vào năm 2014, khoảng 40 % dân số Ấn Độ đi vệ sinh ở ngoài trời, tương đương với hơn nửa tỷ người. Thời điểm đó, nhiều ngôi nhà, trường học hay các hạ tầng được xây dựng mà không có nhà vệ sinh. Tình trạng này chủ yếu xảy ra tại các khu vực nông thôn (65%). Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, làm gia tăng các bệnh truyền nhiễm như tiêu chảy, tả, và viêm gan A, mà còn gây tổn thất kinh tế lớn, được ước tính lên tới 6% GDP của Ấn Độ (World Bank, 2014). Hệ thống vệ sinh kém còn làm trầm trọng hơn tình trạng bất bình đẳng giới, khi nhiều khu vực có nhà vệ sinh chỉ dành riêng cho nam giới, khiến phụ nữ và trẻ em gái phải đối mặt với nguy cơ bị quấy rối hoặc tấn công khi đi vệ sinh ngoài trời vào ban đêm. Để giải quyết tình trạng này, thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã phát động chiến dịch đầy tham vọng Swachh Bharat (Ấn Độ sạch) vào năm 2014, để cải thiện vệ sinh và xóa bỏ tình trạng đại tiện ngoài trời tại Ấn Độ trong vòng 5 năm. Chương trình đã thúc đẩy việc xây dựng và sử dụng lâu dài cho tất cả các thành viên trong hộ gia đình, cũng như khởi xướng các dự án Quản lý chất thải rắn và lỏng (SLWM) tại nhiều ngôi làng của đất nước. Chương trình cũng tập trung vào can thiệp thay đổi hành vi, nhận thức của người dân có tính đến văn hóa, tập quán, và nhu cầu của địa phương. Trong tuyên bố ngày 2 tháng 10 năm 2019, nhân kỷ niệm 150 năm ngày sinh của Gandhi, thủ tướng Ấn Độ Modi khẳng định không còn tình trạng đại tiện ngoài trời (ODF). « Trong 60 tháng, 600 triệu người đã được tiếp cận nhà vệ sinh, hơn 110 triệu nhà vệ sinh đã được xây dựng. » Theo Bộ Nước và Vệ sinh Ấn Độ (Ministry of Drinking Water and Sanitation, 2019), trong 5 năm, 600 triệu người được tiếp cận nhà vệ sinh. Toàn bộ 36 bang và vùng lãnh thổ của Ấn Độ tuyên bố “không còn tình trạng đại tiện ngoài trời” (ODF – Open Defecation Free) vào năm 2019. Tỷ lệ tiếp cận nhà vệ sinh tăng từ 38% (2014) lên hơn 98% (2019). Tỷ lệ mắc bệnh liên quan đến vệ sinh, đặc biệt là tiêu chảy và bệnh đường ruột cũng giảm đáng kể. Những nhà vệ sinh được xây dựng có thực sự được sử dụng ? Tuy nhiên, nhiều chuyên gia đặt câu hỏi về tính bền vững và hiệu quả thực tế của những con số này. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng một bộ phận người dân vẫn tiếp tục đại tiện ngoài trời ngay cả khi khu vực của họ đã được công nhận là ODF. Nhà nghiên cứu về Ấn Độ Catherine Bros, giảng viên tại đại học Tours trả lời France Culture, cho biết : Tác động của chương trình mà chính phủ Ấn Độ đưa ra, thường được đánh giá không lâu sau khi các nhà vệ sinh được xây dựng, và vội vàng đưa ra kết luận rằng chương trình này đã thành công. Nhưng trên thực tế, khi quay trở lại nghiệm thu nhiều năm sau đó, người ta có thể thấy rằng vấn đề đối với các nhà vệ sinh được xây dựng đó là bảo trì. Khi chính quyền hoan nghênh việc đã xây dựng được nhiều nhà vệ sinh, cấp nước cho nhiều ngôi làng, nhưng 7, 8 năm sau, khi quay trở lại, những nhà vệ sinh đó đã bị bỏ hoang, không ai dọn dẹp, đường ống thì vỡ hỏng, tắc nghẽn… Đó chính là mặt khuất của chương trình này ». Tại sao những nhà vệ sinh lại không ...
    続きを読む 一部表示
    9 分
  • Du lịch Airbnb : Nhà cho du khách thì nhiều, nhà cho dân ở lại thiếu

    Du lịch Airbnb : Nhà cho du khách thì nhiều, nhà cho dân ở lại thiếu
    2025/10/17
    Sau New York, Lisbon hay Barcelona, đến phiên thủ đô nước Áo « tuyên chiến » với các dịch vụ cho thuê nhà ngắn hạn. Noi gương Amsterdam, thủ đô Vienna từ đầu năm nay muốn hạn chế tối đa việc cho du khách thuê nhà. Sở dĩ các thành phố Âu Mỹ phải ban hành những biện pháp triệt để, là vì người dân ngày càng bất bình về tình trạng thiếu nhà ở. Lỗi tại Airbnb ? Theo báo Le Monde, thực tế không đơn giản như vậy vì ngoài Airbnb còn có hiện tượng « gentrification ». Thuật ngữ chuyên ngành gọi hiện tượng nâng cấp trung tâm thành phố là « gentrification ». Từ này bắt nguồn từ chữ « gentry » trong tiếng Anh, chỉ tầng lớp xã hội có trình độ học vấn và thu nhập cao. Quá trình nâng cấp một khu phố thường làm tăng giá sinh hoạt cũng như giá nhà cho thuê. Cư dân sinh sống trước đây tại khu phố, buộc phải di dời về các vùng ngoại ô. Chỉ có thành phần có tiền, trong đó có kiều dân Âu Mỹ hay du khách nước ngoài mới có đủ điều kiện để thuê nhà. Dịch vụ cho thuê nhà ngắn hạn Airbnb càng làm cho tình trạng « dân thiếu nhà ở » càng thêm trầm trọng. Hiện tượng nâng cấp đô thị « gentrification » chẳng có gì là mới và hầu như đang diễn ra tại nhiều thành phố lớn trên thế giới. Một cuộc triển lãm gần đây tại Viện bảo tàng Carnavalet, chuyên về lịch sử Paris cho thấy khu phố Marais ở trung tâm thành phố đã biến đổi rất nhanh chóng trong vòng chưa đầy hai thập niên. Phố Marais đã thay đổi diện mạo, tiệm sách, tiệm giặt ủi hay cửa hàng bán lẻ đã dần dần nhường chỗ lại cho hàng quán sang trọng, các cửa hiệu thời trang đắt tiền. Trong khu vực Marais, đường phố nay đã sạch sẽ xinh xắn hơn, nhưng giá nhà đất cũng thuộc vào hàng đắt đỏ nhất Paris (13.000 euro/mét vuông). Marais cũng trở thành nơi tập trung nhiều nhà cho thuê ngắn hạn theo kiểu Airbnb. Giới chủ nhà có lời hơn khi cho du khách thuê với giá cao trong vài ngày (hay vài tuần) quanh năm suốt tháng, thay vì cho dân thuê nhà theo hợp đồng dài hạn. Trường hợp của thủ đô Paris không khác gì mấy so với Lisbon hay Barcelona. Riêng tại Hy Lap, nhiều cuộc biểu tình đã diễn ra tại thủ đô Athens trong mùa hè vừa qua nhằm phản đối tình trạng giá thuê nhà đã tăng 15% chỉ trong vòng một năm. Giáo viên Dimitris Petas, trưởng ban tổ chức biểu tình cho biết nguyên nhân : "Có nhiều lý do giải thích vì sao giá nhà cho thuê tăng mạnh như vậy. Trước hết, nhà nước Hy Lạp không có một chính sách công xây nhà ở cho dân, không có quy định mức trần nhằm hạn chế giá thuê nhà, tăng nhanh trong một thời gian ngắn. Giá nhà cho thuê lên xuống tùy theo mức cung cầu trên thị trường địa ốc. Dịch vụ cho thuê nhà ngắn hạn Airbnb chỉ làm cho vấn đề thiếu nhà ở cho dân, thêm trầm trọng. Các dãy phố ở trung tâm thủ đô giờ đây chỉ dành cho giới giàu có hay du khách nước ngoài có sức mua cao. Chưa kể đến tác động của chương trình thị thực vàng « Golden Visa », cấp thẻ lưu trú dài hạn cho những nhà đầu tư nào có khả năng chi vốn từ 250 ngàn euro trở lên. Tất cả những yếu tố ấy khiến thành phần dân cư truyền thống không còn đủ sức trả tiền nhà tại thủ đô Hy Lạp". Cũng như người dân Hy Lạp, nhiều dân thủ đô Mexico thường tập hợp biểu tình kể từ trung tuần tháng 07/2025, để phản đối về tình trạng thiếu nhà ở triền miên. Theo đài France 24, việc nâng cấp trung tâm thành phố và cho thuê nhà ngắn hạn với giá cao, dẫn đến tình trạng khan hiếm nhà cho thuê dành cho cư dân sinh sống và làm việc tại Mexico. Thành phần có mức lương trung bình ngày càng khó tìm được nhà cho thuê với giá cả hợp lý. Vào mùa hè năm nay, làn sóng phẫn nộ lại dâng cao tại Mexico khi giá nhà cho thuê vẫn tăng đều đặn, khoảng 8% mỗi năm. Trong khu vực châu Mỹ Latinh, Mexico là một trong những điểm đến hàng đầu với hơn 42 triệu lượt khách du lịch quốc tế trong năm qua. Nước này còn thu hút một cộng đồng kiều dân Bắc Mỹ đông đảo (Hoa Kỳ và Canada). Trong thời gian gần đây, thủ đô Mexico tập hợp nhiều thành phần gọi là « dân du mục kỹ ...
    続きを読む 一部表示
    9 分
  • Cờ Thánh George, biểu tượng thể thao hay lá cờ chủ nghĩa bài ngoại của cực hữu Anh Quốc ?

    Cờ Thánh George, biểu tượng thể thao hay lá cờ chủ nghĩa bài ngoại của cực hữu Anh Quốc ?
    2025/10/15
    Những tuần qua ở Anh rộ lên phong trào treo cờ xứ Anh, màu trắng-đỏ, như một biểu hiện của phong trào dân túy, xác lập « nước Anh là của người Anh ». Tại cuộc tuần hành hơn 100 nghìn người ủng hộ phe cực hữu ở Luân Đôn hôm 14/09/2025, nhiều nhóm thanh niên nam người Anh đã khoác lá cờ xứ Anh và quốc kỳ (Union Jack) của Vương quốc Anh lên vai để hô khẩu hiệu phỉ báng Hồi Giáo và chống người nhập cư. Thủ tướng Anh Keir Starmer sau đó đã lên án hành động của họ và lên tiếng rằng « Không thể để quốc kỳ Anh bị chiếm đoạt ». Nhưng lá cờ xứ Anh có khá nhiều thăng trầm trong lịch sử và việc dùng nó làm biểu tượng chính trị đang gây lo ngại cho các cộng đồng nhập cư tại Vương quốc Anh. Thông tín viên Nguyễn Giang tìm hiểu chủ đề này từ những tháng qua. RFI Tiếng Việt : Đầu tiên, xin anh cho biết trước cuộc biểu tình ở Luân Đôn ngày 14/09 thì Anh Quốc đã có hiện tượng treo cờ khắp nơi ở những chỗ không phải là cột cờ, công sở ? TTV. Nguyễn Giang : Đúng là từ hai ba tháng qua, chính xác là giữa mùa hè 2025, những người sống ở Anh như chúng tôi đột nhiên thấy lá cờ England flag - màu trắng có chữ thập của Thánh George màu đỏ, được các nhóm thiên hữu tự tổ chức treo lên các cột đèn, buộc vào thành cầu vượt trên xa lộ để phản đối di dân, phản đối nhiều cờ của cánh tả như cờ cầu vồng ủng hộ người đồng tính, lưỡng tính (LGBT+) được một số hội đồng địa phương treo. Cũng có ý kiến từ phía hữu phản đối điều họ gọi là « ý thức hệ cực tả », áp đặt các giá trị khác với truyền thống Anh, ví dụ như cổ vũ cho phong trào Black Lives Matters, có nguồn gốc từ Mỹ. Điều cần nói rõ là Anh quốc tôn trọng tự do cá nhân và tự do biểu đạt nên ai muốn treo cờ ở vườn nhà riêng, ở cửa sổ nhà riêng thì cứ thoải mái. Tôi thấy ở nơi mình sống thường thì trước các sự kiện thể thao như bóng đá, rugby thì cờ Anh (England), cờ Ireland, cờ Scotland, rồi cả cờ Jamaica, cờ Ý... được người dân treo ở nhà của họ. Tức là cả người Anh và di dân cứ treo cờ của đội tuyển quốc gia mà họ ủng hộ. Dân nghiền bóng đá treo cả cờ các đội bóng như Barcelona (Tây Ban Nha), cờ Đức khi có các trận của Giải Bundesliga (Liên bang Đức) thi đấu. Các trận tranh tài thường được chiếu ở các quán bia và tôi từng đi xem nên thấy có quán chăng cả dãy cờ. Đó là chuyện rất bình thường. Nhưng điều bất thường với hai lá cờ England flag và quốc kỳ Anh (Union Jack) là chúng được ai đó treo khắp các chỗ công cộng nhưng không phải là ở cột cờ, ở công sở, trường học, ở sân bóng, sân rugby. Treo ở công sở thì là chuyện bình thường nhưng đây là hàng loạt lá cờ được các nhóm tự phát trèo lên các cột đèn, trên cây, tạo ra không khí khá căng thẳng. Bởi vì nó không nói lên sự vui mừng hân hoan của các giải thể thao mà mang tính chất đe dọa ai đó không phải người thuộc nhóm sắc tộc Anh gốc, bản địa da trắng. Có ý kiến nào trên báo Anh phân tích về hiện tượng này chưa ? Có khá nhiều. Ví dụ nhà báo Yasmin Alibhai-Brown, cây bút của trang The iPaper cho rằng cờ Thánh George đột nhiên xuất hiện ở khắp nơi không phải là hiện tượng hiền lành, vô hại (harmless), mà khiến những ai không muốn bị ép buộc phải tuân thủ « tình ái quốc kiểu Anh » sẽ thấy họ bị « loại ra khỏi cộng đồng ». Thay vì tạo sự đoàn kết quốc gia thì việc buộc và treo cờ khắp nơi gây cảm giác « chủ nghĩa ái quốc Anh » có tính loại trừ (exclusive) đối với người không thuộc nhóm sắc tộc Anh tức là English. Một số nhà bình luận khác, như Ian Birren cho rằng việc phe cực hữu giành lấy quyền sử dụng lá cờ Anh là biểu hiện của chủ nghĩa sắc tộc và dân tộc Anh (ethnonationalism). Các trang Facebook đã xuất hiện khá nhiều « tấm gương yêu nước » của ai đó sơn chữ thập đỏ và nền trắng lên toàn bộ tường nhà họ, rồi có chỗ họ sơn trên kính hậu của xe hơi, kèm dòng chữ : Love England or Leave It. Thông điệp bài ngoại khá rõ ở đây : Hoặc các người hãy yêu xứ ...
    続きを読む 一部表示
    12 分
  • Pháp đề xuất cấm trẻ dưới 15 tuổi sử dụng mạng xã hội TikTok – « một đại dương rác thải »

    Pháp đề xuất cấm trẻ dưới 15 tuổi sử dụng mạng xã hội TikTok – « một đại dương rác thải »
    2025/09/17
    Tại Pháp, sau nhiều tháng điều tra, một uỷ ban của Quốc Hội đã công bố một báo cáo, kết luận rằng TikTok là « một đại dương rác thải », « một mạng xã hội mất kiểm soát đang tấn công giới trẻ ». Báo cáo đưa ra 43 khuyến cáo để đối phó với mạng xã hội này, ví dụ : cấm trẻ vị thành niên dưới 15 tuổi sử dụng TikTok hay « lệnh giới nghiêm mạng » đối với trẻ từ 15 đến 18 tuổi. Báo cáo được công bố ngày 11/09, do hai nghị sĩ Pháp phụ trách, Arthur Delaporte (PS) và Laure Miller (EPR), gồm 2 chương, dài hơn 1000 trang. Để thực hiện báo cáo này, Uỷ ban điều tra của Quốc Hội đã tiến hành các cuộc điều trần, với các bậc phụ huynh có con em là nạn nhân của mạng xã hội, cũng như với các « influencer » - những người có ảnh hưởng trên TikTok để hiểu thuật toán của nền tảng này. Báo cáo chỉ ra rằng các nội dung độc hại lan tràn và được phân phối trên diện rộng. Mô hình kinh doanh và thuật toán của TikTok « được thiết kế để thu hút sự chú ý bằng mọi giá, đặc biệt là từ người dùng trẻ tuổi ». Thuật toán của TikTok, thuộc sở hữu của tập đoàn Trung Quốc ByteDance, không dựa trên sở thích, mà trên những gì người dùng xem lâu nhất, dẫn đến việc ưu tiên các nội dung gây sốc và tiêu cực. Điều này vô tình thúc đẩy các nội dung gây sốc, độc hại, nhất là đối với người dùng trẻ tuổi. Theo các chuyên gia thần kinh học, mô hình kinh doanh và kỹ thuật của TikTok không đặt lợi ích người dùng làm trung tâm, mà phục vụ mục tiêu duy nhất là lợi nhuận. Do đó, ủy ban đề xuất 43 khuyến nghị chính sách, với mục tiêu « giải thoát thanh thiếu niên khỏi cái bẫy TikTok ». Một số đề xuất nổi bật như : Cấm sử dụng mạng xã hội (trừ các ứng dụng nhắn tin) đối với trẻ dưới 15 tuổi; Áp dụng « giờ giới nghiêm kỹ thuật số » từ 22h đến 8h cho người từ 15–18 tuổi; Phát động chiến dịch truyền thông quốc gia về rủi ro mạng xã hội; Đào tạo phụ huynh, tích hợp vào y bạ của trẻ; Xây dựng hành lang pháp lý mới như « tội danh lơ là kỹ thuật số » đối với phụ huynh thiếu trách nhiệm. Báo cáo cũng đề xuất cấm điện thoại trong trường trung học, duy trì chương trình « tạm ngưng điện thoại », và giảm mức độ số hóa trong trường học nhằm bảo vệ sức khỏe tinh thần học sinh. Đọc thêmOat-Zempic, thức uống giảm cân đang gây sốt trên TikTok Trong các phiên điều trần, TikTok khẳng định không đồng tình với các kết luận, cho rằng các vấn đề được nêu là chung cho các mạng xã hội, không riêng TikTok, đồng thời liệt kê hàng loạt tính năng bảo vệ người dùng trẻ như: giới hạn thời gian sử dụng (60 phút/ngày), tắt tin nhắn với người dưới 16 tuổi, hợp tác với Ủy Ban Châu Âu... Tuy nhiên, ủy ban Quốc hội cho rằng các biện pháp tự nguyện là không đủ, trong khi luật « tuổi trưởng thành số » tại Pháp yêu cầu trẻ dưới 15 tuổi phải có sự đồng ý của phụ huynh khi dùng mạng xã hội, được thông qua vào năm 2023, nhưng vẫn chưa có hiệu lực thi hành do vướng mắc pháp lý với quy định châu Âu. Trên thực tế, đây không phải là lần đầu tiên chính phủ Pháp đặt vấn đề với TikTok. Vào năm 2023, một ủy ban của Thượng Viện cũng đã đề cập đến vấn đề an toàn, bảo mật thông tin của mạng xã hội Trung Quốc này, trước những rủi ro về rò rỉ dữ liệu. Để làm rõ những tác hại mà TikTok gây ra với người trẻ ở Pháp, RFI Tiếng Việt đã mời ông Fabrice Lollia, tiến sĩ ngành khoa học thông tin và truyền thông, nhà nghiên cứu cộng tác với,phòng thí nghiệm DICEN Ile de France, Đại học Gustave Eiffel ở Pháp. Xin cảm ơn ông Fabrice Lollia đã dành thời gian chia sẻ cùng quý thính giả của RFI về chủ đề này. Trước tiên, ông có thể cho biết tình hình sử dụng TikTok của giới trẻ Pháp hiện nay như thế nào, và ứng dụng này có vai trò ra sao trong đời sống hằng ngày của họ? Fabrice Lollia :Tại Pháp, báo cáo chỉ ra rằng 40 % số người trẻ từ 11 đến 17 tuổi sử dụng TikTok hàng ngày, 47 % trong độ tuổi 15-24. Thời gian sử dụng trên TikTok ...
    続きを読む 一部表示
    9 分
  • Pháp : Các thành phố ven biển không muốn cho du thuyền cập bến?

    Pháp : Các thành phố ven biển không muốn cho du thuyền cập bến?
    2025/09/12
    Theo khảo sát gần đây nhân kỳ Hội chợ Du lịch Thế giới 2025 tổ chức tại Paris, du lịch bằng máy bay hay bằng tàu thủy đều đang gia tăng. Đối với những điểm đến xa xôi, hàng không vẫn là phương tiện di chuyển phổ biến nhất. Bên cạnh đó, ngành du lịch trên biển thu hút được nhiều khách hàng nhờ có giá cả phải chăng hơn, cho các chuyến đi trong vòng một hoặc hai tuần. Để có thể giảm giá, các hãng du lịch thường khai thác những chiếc du thuyền khổng lồ (từ 3.000 đến 7.000 hành khách), với giá khoảng 1.650 euro cho mỗi người trong vòng 7 ngày, ở hạng trung bình. Đối với các loại du thuyền hạng sang với nhiều dịch vụ cao cấp, số hành khách không đông nhưng giá lại cao hơn nhiều : từ 4.500 cho đến 10.000 euro cho mỗi hành khách. Tại châu Âu, các tour du lịch bằng thuyền thường ghé qua các nước Hy Lạp, Croatia, Malta, Ý, các quần đảo Tây Ban Nha cũng như miền duyên hải nước Pháp. Tuy nhiên, nhiều thành phố cảng ven bờ Địa Trung Hải đều tìm cách hạn chế tối đa các du thuyền lớn, bị cho là gây nhiều tác hại đến môi trường. Trường hợp gần đây nhất là thành phố Nice, ở miền nam nước Pháp. Sau Venise (2021) và Barcelona (2023), đến phiên Hội đồng thành phố Nice vào mùa xuân năm 2025 đã ban hành lệnh cấm các thuyền lớn cập bến cảng thành phố. Biện pháp này nhằm mục đích tránh du lịch quá tải, và quan trọng hơn nữa là hạn chế tối đa nạn ô nhiễm do các du thuyền gây ra. Trả lời phỏng vấn RFI ban tiếng Pháp, bà Juliette Chesnel-Le Roux, một dân biểu Đảng Xanh và đồng thời là thành viên Hội đồng thành phố Nice đánh giá đây là một bước tiến quan trọng cho các nhà bảo vệ môi trường : Juliette Chesnel-Le Roux : Đây là một thắng lợi cho tất cả những người đã nỗ lực đấu tranh bảo vệ môi trường trong nhiều năm qua. Ngoài các loại khí thải có hại cho sức khỏe, nhiên liệu dùng cho động cơ du thuyền lớn còn thường để lại nhiều chất cặn khó xử lý, dễ làm cho nước biển bị ô nhiễm. Loại dầu nhớt dành cho du thuyền hoặc các động cơ nhà máy thuộc vào hàng « nhiên liệu nặng », có hàm lượng lưu huỳnh cao hơn gấp 10 lần so với loại nhiên liệu thông thường dùng trong đời sống thường ngày. Khí thải từ các du thuyền lớn dĩ nhiên sẽ tác động trực tiếp đến đời sống của cư dân sống trong khu vực bến cảng thành phố. Một điều khác nữa cần lưu ý là khi thả neo ở bến cảng, các du thuyền thường không bao giờ tắt các động cơ để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của khách trên thuyền. Và như vậy, những chiếc tàu khổng lồ này khi cập bến cũng gây ô nhiễm không kém gì những lúc đang di chuyển. Do dừng lại ở một chỗ, du thuyền gây ô nhiễm cho các khu vực xung quanh như các bãi cát miền duyên hải. Ngoài ra, Địa Trung Hải là một vùng biển hầu như khép kín, không mở rộng như Đại Tây Dương. Còn theo cô Hélène Granouillac, thành viên sáng lập hiệp hội Terre Bleue (Trái đất xanh), các chiếc du thuyền lớn khi thả mỏ neo ở bến cảng dễ gây thiệt hại cho thảm cỏ biển (posidonia) ở dưới mặt nước. Được gọi nôm na là « cỏ lươn » do có hình dáng thon dài, loại cỏ biển này không giống như rong tảo, vì có hẳn gốc rễ và thân lá. Tuy không mênh mông như « thảo nguyên », nhưng các thảm thực vật dưới nước này, thực chất là nơi trú ẩn và sinh sản cho khá nhiều loài động vật. Do vậy, quyết định của Hội đồng thành phố Nice không cho các thuyền lớn cập bến, thả neo, đã được nhiều người dân địa phương hưởng ứng. Tuy nhiên, thành phố Nice vẫn tiếp đón những chiếc du thuyền cỡ trung bình với tối đa 900 hành khách. Các loại tàu này ít gây ô nhiễm hơn và dành cho thành phần khách du lịch có tiền. Thành phố Nice buộc phải nâng cấp cơ sở hạ tầng, trang bị cho bến cảng những hệ thống cắm điện, để mỗi lần các chiếc du thuyền cập bến, tắt hết mọi động cơ nhưng vẫn có đủ điện để xài. Trong năm nay, Nice dự trù tiếp đón khoảng 120 du thuyền cỡ trung bình, với sức chứa khoảng 700-900 hành khách mỗi chuyến. Hội đồng thành phố Nice cân nhắc để ...
    続きを読む 一部表示
    9 分
  • Pháp : Vì sao giới trẻ không còn muốn kết hôn ?

    Pháp : Vì sao giới trẻ không còn muốn kết hôn ?
    2025/09/05
    Hàng năm tại Pháp, có khoảng 240.000 cặp uyên ương tổ chức đám cưới. So với bốn thập niên về trước, con số này đã giảm đi gần một nửa. Nếu như đa số người Pháp vẫn gắn bó với giá trị truyền thống và biểu tượng của hôn nhân, thì ngược lại, các bạn trẻ ở độ tuổi 20-35 sống ở Pháp, càng tỏ ra ngần ngại khi nhắc đến chuyện làm đám cưới. Tờ báo Le Figaro trích dẫn một cuộc khảo sát do công ty tư vấn Ymanci thực hiện hồi đầu tháng 06/2025 cho thấy : 45% giới trẻ dưới 35 tuổi không muốn làm đám cưới vì phí tổn quá cao. Ngoài gánh nặng tài chính, các bạn trẻ cũng lo ngại về vấn đề ly hôn, vì thực tế cho thấy trong hai thập niên gần đây ở Pháp, khoảng một nửa các cặp thành hôn (44% theo số liệu của cơ quan nghiên cứu dân số INED) kết thúc bằng một vụ ly dị. Hiện nay tại Pháp, một cặp uyên ương phải chi trung bình gần 12.000 euro (tức khoảng 5 hoặc 6 tháng lương) để tổ chức đám cưới. Tại các nước Anh-Mỹ, chi phí này còn cao hơn gấp đôi : tính trung bình là 25.000 euro tại Vương quốc Anh hay 35.000 đô la để tổ chức đám cưới tại Hoa Kỳ. Ngoài chi phí tài chính và đôi khi áp lực từ phía gia đình, giới trẻ Pháp thời nay còn phải chịu áp lực vô hình trên các mạng xã hội. Trả lời phỏng vấn RFI ban tiếng Pháp, nhà xã hội học Florence Maillochon, làm việc tại Trung tâm Quốc gia nghiên cứu khoa học CNRS, đồng thời là tác giả quyển sách về hôn nhân tại Pháp ("La passion du mariage" Nhà xuất bản Presse Universitaire de France) đánh giá giới trẻ thời nay trước khi thành hôn phải tính đến chuyện chụp ảnh và thu hình video ngày cưới cho mạng xã hội. Florence Maillochon : "Quả thật là mạng xã hội là nơi mà người dùng thường thể hiện những khía cạnh tốt đẹp nhất của bản thân. Vì thế cho nên, các cặp làm đám cưới thường phải quan tâm đến mọi thứ, không thể nào bỏ sót bất cứ điều gì, kể cả những chi tiết nhỏ nhất. Về mặt tâm lý, ai ai cũng muốn ngày cưới của mình diễn ra một cách hoàn hảo. Điều này đã có từ lâu, nhưng lại phát triển rất mạnh kể từ khi có mạng xã hội. Việc tổ chức đám cưới thường đi đôi với số lượng khách mời. Con số nảy đã tăng đáng kể trong vài thập niên qua. Vào những năm 1980, mỗi đám cưới ở Pháp trung bình có khoảng 70 khách mời. Ngày nay, con số trung bình là khoảng 130. Trên số hàng trăm ngàn đám cưới mỗi năm, chỉ có khoảng 5% là đám cưới lớn, với từ 200 đến 300 khách. Càng có nhiều khách mời, chi phí lễ cưới càng cao. Trước kia, đám cưới ở các vùng nông thôn Pháp chỉ đơn thuần là những bữa ăn gia đình thịnh soạn hơn ngày thường, ngay sau lễ nhà thờ. Việc làm đám cưới, tiệc rượu hay bữa ăn tối, thường được tổ chức tại nhà, hay trong phòng lễ tân tại các huyện xã. Sự khác biệt lớn bây giờ là mọi thứ đều diễn ra ở bên ngoài. Vì vậy, mới sinh ra các nhà cung cấp dịch vụ đám cưới. Có thể nói, tổ chức đám cưới thời nay giống như tổ chức một sự kiện, khó thể bỏ qua cách trình bày, dàn dựng. Để tránh làm hỏng ngày cưới, các gia đình phải chịu đầu tư ngày càng nhiều. Trong một số trường hợp, để hạn chế chi phí, chúng ta có thể giảm bớt số khách mời, tiết kiệm một phần ngân sách, rồi chi nhiều hơn để có được một dịch vụ ăn uống tốt hơn. Dịch vụ ăn uống thường chiếm khoảng 50% chi phí của đám cưới." So với các thế hệ trước, giới trẻ ở Pháp thời nay đã thay đổi quan niệm về hôn nhân và gia đình. Hôn nhân không còn là điều bắt buộc khi giới trẻ có thể sống chung với nhau nhiều năm. Các bạn trẻ dưới 35 tuổi cũng được giáo dục theo nguyên tắc nam nữ bình quyền và họ cũng thường quan niệm rằng hôn thú không phải là minh chứng quan trọng nhất trong tình yêu và việc chi tiêu nhiều để làm đám cưới cũng không bảo đảm hôn nhân sẽ được bền lâu hơn. Tuy nhiên hôn nhân không chỉ đơn thuần là chuyện đời tư của từng cá nhân, mà còn phản ánh nhiều hình tượng khuôn mẫu trong xã hội thời nay. Đó là nhận xét của ông Stéphane Seban, nhà sáng ...
    続きを読む 一部表示
    9 分
  • Một Trăm Ngày Đầu « thận trọng » của Đức Lêô XIV

    Một Trăm Ngày Đầu « thận trọng » của Đức Lêô XIV
    2025/09/03
    Ngày 16 tháng 8 năm 2025, đánh dấu một trăm ngày Đức Lêô XIV được bầu làm giáo hoàng. Nếu phải thực hiện một bản sơ kết 100 ngày đầu trong vai trò người đứng đầu Giáo hội Công giáo, giới quan sát ghi nhận sẽ khó thống kê được nhiều, thậm chí có thể nói ngài là một vị giáo hoàng trầm lặng, như một người Mỹ thầm lặng. Chưa có chuyến đi xa nào ra khỏi thành Vatican, ngoại trừ việc lặp lại truyền thống của các giáo hoàng, đi nghỉ hè ở Castel Gandolfo, trong tháng Bảy và tháng Tám. Không có phát biểu gây chú ý của báo chí. Không có cử chỉ nào gây sốt trong công chúng. Phải chăng, cái bóng quá lớn của những vị tiền nhiệm gần nhất của ngài, Gioan Phao-lô II, Bênêđíctô XVI và Phanxicô, đang che phủ những ngày đầu của vị giáo hoàng đến từ Chicago ? Chậm mà chắc ... Người Roma khi nói về các giáo hoàng thường có nhận xét, « sau một vị giáo hoàng mập, là một vị giáo hoàng ốm ». Đức Lêô XIV là người mảnh khảnh nhưng mang dáng dấp thể thao năng động. Ngài sẽ bước sang tuổi 70 vào ngày 14 tháng Chín tới. Người ta có thể nói vui là ngài đang bị phủ bóng, theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, của những vị tiền nhiệm. Một vị giáo hoàng trí thức như Bênêđíctô XVI, hay những vị « to lớn » về ngoại hình và sức ảnh hưởng trong giáo hội về mục vụ như Gioan Phao-lô II và Phanxicô. Tuy nhiên, « mọi sự đều có thời », Sách Giảng Viên trong Kinh Thánh đã nói. Đức Lêô XIV đã không vội vã thúc đẩy triều đại của mình. Hay theo Nicolas Sénèze, nguyên thông tín viên của nhật báo Công giáo La Croix tại Roma, khi trả lời phỏng vấn trên đài TV5Monde, « Đức Lêô XIV là người rất thận trọng và 100 ngày đầu tiên của ông diễn ra khá hoàn hảo, mà hình ảnh cuộc gặp gỡ với giới trẻ trong khuôn khổ của Năm Thánh giành cho giới trẻ ở ngoại thành Roma là một minh chứng. Về cơ bản, người ta nhận thấy ông có một sự tiếp nối, không muốn cắt đứt ngay với những vị tiền nhiệm hay áp đặt dấu ấn riêng của mình. » Thực vậy, Đức Lêô XIV được bầu lên trong bối cảnh Giáo hội chia rẽ. Ngài được kỳ vọng là một vị giáo hoàng đoàn kết, thậm chí hòa giải. Đức Lêô XIV phân phối lời nói và cử chỉ của mình một cách tiết kiệm và tỉ mỉ, cẩn thận trấn an những người theo truyền thống mà không làm mất lòng những người cấp tiến vốn nhạy cảm với con đường cởi mở do người tiền nhiệm khởi xướng. Vị giáo hoàng mới tìm cách kết hợp sự hiện đại của Đức Lêô XIII, lòng nhiệt thành của Đức Gioan Phaolô II, chiều sâu tâm linh của Đức Bênêđictô XVI, và sự quan tâm đến những người dễ bị tổn thương nhất của Đức Phanxicô. Sự thận trọng này thể hiện qua việc ngài dành thời gian để quan sát, suy nghĩ và lắng nghe. Bài xã luận trên nhật báo La Libre của Bỉ, vào ngày hôm sau của Thánh lễ kết thúc Năm Thánh giành cho Giới Trẻ, đã nhận xét bài giảng của Đức Lêô XIV trước một triệu bạn trẻ đến từ khắp nơi trên thế giới là không mang màu sắc chính trị, nhưng đầy chiều kích tâm linh, chỉn chu và đòi hỏi. Điều đó cho thấy sự lựa chọn của một người biết lắng nghe trong một thế giới ồn ào, giáo hội đầy áp lực. Sau một Phanxicô đơn giản và đầy ý chí là một Lêô thanh thản và lặng yên. Hồng y người Bỉ, Mathieu Dominique, tổng hợp sau cuộc bầu cử “Khi bầu chọn Đức Lêô XIV, chúng tôi muốn tổ chức những không gian mà Đức Phanxicô đã mở ra cho Giáo hội”. Có vẻ như đức giáo hoàng đã lắng nghe những người đã chọn ngài. Cũng như nhiều người, Nicolas Sénèze cho biết : « Tôi trông chờ tông huấn đầu tiên của Đức Lêô XIV trong tháng Chín sắp tới, được dự đoán là sẽ liên quan đến các vấn đề xã hội, nhất là về trí tuệ nhân tạo (AI) cũng như là hệ quả của Trí tuệ nhân tạo đối với việc làm, xã hội v.v... Điều này cho thấy, Đức Lêô XIV vừa đặt mình theo truyền thống Giáo hội vừa đối diện trước những vấn đề rất thời sự ». Tiếp tục hay đoạn tuyệt với người tiền nhiệm ? Điều đầu tiên được nhận thấy là ...
    続きを読む 一部表示
    10 分