Hoàng gia Anh hiện được cho là một trong những hoàng gia giàu có nhất châu Âu và sẽ còn có sức sống lâu dài vì sau khi vua Charles lên nối ngôi Nữ hoàng Elizabeth II vào năm 2022, thì có con ngài là Thái tử William còn trẻ. Và William hiện có ba con, hai hoàng tử bé và một công chúa. Như thế, việc nối ngôi cho triều đại của dòng họ Mountbatten-Windsor được đảm bảo. Nhưng thực sự chúng ta có biết nhiều về Hoàng gia Anh ? Thông tín viên Nguyễn Giang, người đã sống ở Anh nhiều năm và theo dõi chủ đề này, cho RFI biết về lịch sử Hoàng Gia Anh, những gì họ sở hữu, điều đặc biệt trong cách chi tiêu và nguyên tắc kế vị : RFI : Ngược về quá khứ lịch sử, Hoàng gia Anh có gốc gác từ đâu ? TTV Nguyễn Giang : Vâng, xin giải thích dài dòng là chế độ phong kiến tập quyền của Anh đến từ đâu. Đến từ Pháp vào nửa sau thế kỷ 11 và tồn tại đến bây giờ, Hoàng gia, như một định chế chính trị và văn hóa, tồn tại ở Anh liên tục từ thế kỷ 11, không đứt quãng, còn gia tộc nào nắm quyền thì mỗi thời một khác. Chúng ta biết trong lịch sử có các triều đại làm vua chúa ở Anh như Plantagenet (gốc Anjou, Pháp), có nhà Tudor (tức Theodore, xứ Wales), có nhà Stuart (Scotland), và dòng Hanover từ Đức mà người đại diện cuối cùng là Nữ hoàng Victoria. Gia tộc nắm ngai vàng hiện nay có họ gốc Đức là Saxe-Coburg-Gotha, đến năm 1917 thời vua George V thì đổi sang họ Windsor, lấy tên lâu đài Hoàng gia ở gần Luân Đôn. Còn về dòng máu của các thành viên Hoàng gia Anh cũng như châu Âu thì họ thường có hôn nhân pha trộn rất phức tạp. Cụ thể vua Charles hiện nay có ông bà là người Anh, người Đan Mạch, Đức, Hy Lạp và cả Scotland nữa. Còn nói về thể chế và các quy tắc họ tuân theo để bảo tồn một nhà nước có vua thì tất cả bắt đầu từ năm 1066. Năm đó, công tước Guillaume hay William từ xứ Normandy ở vùng bờ biển miền tây bắc nước Pháp đem quân sang đánh vua Harold, người gốc Đan Mạch, ở trận Hastings bên bờ biển và tiến quân về Luân Đôn, giành được ngai vàng Anh. Từ đó, Anh chính thức có chế độ phong kiến tập quyền theo mô hình Pháp và các đời vua Anh (Kings of England), trên thực tế trong 300 năm tiếp theo vẫn dùng tiếng Pháp ở triều đình, tiếng Anh Trung đại (Middle English) chỉ dùng trong dân. Hoàng gia Anh thực chất là sinh hoạt theo kiểu Pháp và giới quý tộc Anglo-Saxon cũ, thường rất đơn giản, chỉ có ba cấp vua, các thân vương và tộc trưởng (chieftain, gọi là earl- sau đổi thành count-bá tước), cũng cải tổ theo hệ thống kiểu Pháp, đủ 5 tước vị : công - hầu - bá - tử - nam tước theo truyền thống hiệp sỹ (chivalry) của châu Âu. RFI : Trong thời hiện đại, khác với các nước châu Âu đã chuyển sang nền cộng hòa, Anh vẫn còn vua chúa và quý tộc. Vậy thực sự họ làm gì và có vai trò gì trong xã hội ? TTV Nguyễn Giang : Nhiều nghi lễ ngày nay dòng họ Windsor vẫn giữ nguyên như thế từ thế kỷ 11 và Hoàng gia đứng đầu 600 dòng họ quý tộc gốc, hình thành sau cuộc xâm lăng của William, người chinh phục và được phong tước trong mấy thế kỷ sau đó. Đây là các tước quý tộc thực thụ của giới chúa đất vẫn còn quyền lợi (landed gentry), và được quyền trao lại cho con cháu họ (hereditary titles). Họ khác hẳn với những người bình thường, được tặng các tước sir, lord (baronnes), hiệp sĩ, quý ông quý bà trong danh sách của Hoàng gia công bố mỗi dịp năm mới (New Year’s Honours List). Danh sách này có hàng trăm người thuộc giới doanh nhân, văn nghệ sĩ, nhà hoạt động xã hội và sĩ quan quân đội. Sau nhiều năm phong tặng, con số người có các tước “quý tộc ban thưởng” này hiện ở Anh có trên 30 nghìn, mới đây gồm cả cựu cầu thủ bóng đá David Beckham. Thế nhưng các tước này có giá trị như huân huy chương, bằng khen, và không có quyền thế tập, truyền lại cho con cháu. RFI : Hiện nay Đế quốc Anh không còn nữa thì vai trò chính trị của Hoàng gia là gì? TTV Nguyễn Giang : Anh quốc là nền dân chủ có lâu đời trên thế giới nhưng theo thể chế quân chủ lập hiến (constitutional monarchy), và vẫn duy ...
続きを読む
一部表示
9 分