I mí Mhéan Fómhair beidh na mílte Gael ag dul chun na sráideanna i mórshiúl náisiúnta ar son na Gaeltachta agus na Gaeilge. Ach, an bhfuil pobal na Gaeilge ag troid na sean-chathanna céanna le breis agus caoga bliain? Agus cé chomh héifeachtach is a bhíonn léirsithe mar seo chun athrú polasaí a bhaint amach? Ar Seachtain, amharcann an t-iriseoir Áine Ní Bhreisleáin siar ar roinnt agóidí de chuid Conradh na Gaeilge agus an toradh a lean iad.

Foclóir:

Éileamh: Demand

Maoiniú: Funding

Maram: I suppose

Mórshiúil: Procession

Mianta: Wishes/Desires

Féinriail: Autonomy

Cumhachtaí: Powers

Uaillmhianach: Ambitious

Cáipéisí: Documents

Ré: Era

Gnáthphobal: Ordinary people

Go borb: Abruptly or Gruffly

Suaitheantas: Emblem

Mana: Motto

San áireamh: Included

Rachmasóirí: A derogatory term for the wealthy

Gan fiacail a chur ann: Not to mince one’s words

Daoine ón iasacht: Outsiders

Rathúil: Successful

Snáithe: Thread

Sean-chathanna: Old battles

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Cuireadh tús le hUachtaránacht Michael D Higgins i 2011, tar éis dó breis is milliún vóta a fháil agus sciar 56% faighte aige.

­

Ó shín i leith, ghlac sé leis an dúshlán a bheith mar Uachtarán do chách, agus níor chuir sé fiacail ina fhocail agus é ag labhairt amach go poiblí ar ábhair éagsúla.

­

Ach le deireadh a dhara téarma mar Uachtarán ag druidim linn agus a chomharba le roghnú sna míonna amach romhainn, cé a bheadh in ann teacht isteach sna sála air?

­

Ar Seachtain, amharcann an Dr Katie Whelan siar ar an am a chaith Micheál D Ó hUigínn in Áras an Uachtaráin agus tugann sí spléachadh ar na féidearthachtaí atá ann dá chomharba.

­

­

Foclóir:

­

Éirimiúil: Intelligent

­

Ualach: Weight/burden

­

Beag beann ar: Regardless of

­

Iontaofa: Trustworthy

­

Ionannú: Identification

­

Barántas: warrant

­

Go héagórach: Unjustly

­

Pardún iarbháis: Posthumous pardon

­

Rochtain: Access

­

Faillí: Negligence

­

Níor chuir sé fiacail ina fhocal: He didn’t mince his words

­

Cé is moite: Except

­

Go neamhbhalbh: Point- blankly

­

Iar-throdaí: Former fighter

­

Ceap magaidh: Mockery

­

Féidearthachtaí: Possibilities

­

Tugadh bata agus bóthar dó: He was shown the door

­

Ballraíocht: Membership

­

Tost: Silence

­

Dóchúlacht: Probability

­

Urlabhraí: Spokesperson

­

Bunús: Basis

­

Sna sála air: On his heels

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bhí go leor eachtraí cinniúnacha ann a d’fhág lorg ar dhul chun cinn na gluaiseachta LADTA+ in Éirinn.

Ó na 1970í ar aghaidh, tháinig méadú ar infheictheacht dhaoine aeracha sna meáin in Éirinn - rud a d’imir tionchar nach beag ar mheon mhuintir na tíre.

Ó phóga aeracha ar an scáileán i Ros na Rún, go hóráidí dodhearmadta in Amharclann na Mainistreach, seans go bhfuil sé deacair samhlú anois an streachailt a bhí os comhair an phobail aeraigh le comhionannas a bhaint amach.

Ar Seachtain, tógann tá an t-údar Naoise Dolan siar muid ar na heachtraí is cinniúnaí sna meáin Éireannacha ó thaobh an phobail aeraigh de.

Foclóir:

Eisceachtúil Exceptional

Aiseolas: Feedback

Maitheas: Benefit

Ionchur: Input

Gluaiseachtaí: Movements

Na meáin: Media

In ainneoin: Despite

Feiceálacht: Visability

Crógacht: Bravery

Baol: Danger

Cosc: Ban

Coimeádach: Conservative

Riachtanas: Necessity

Scaip físeán go rábach: A video went viral

Comhionannas: Equality

Amharclann na Mainistreach: The Abbey Theatre

Aiteach: Queer

See omnystudio.com/listener for privacy information.