Meld je nu aan voor ons live-event op vrijdag 21 november in Utrecht, via centre-erasme.nl/event

Natuur en klimaat zijn thema’s waarbij je vooral moeizame blikken krijgt. Want het gaat natuurlijk snel over wat allemaal niet goed gaat – en dat is helaas veel. Opwarming van de aarde, afname biodiversiteit, het verdwijnen van landschappen. En het wordt snel technisch en beschouwend: CO2-uitstoot, toxische stoffen, planetaire grenzen. Als we niet uitkijken wordt de natuur niet meer dan technisch studieobject.

“Mijn haren rijzen te berge en de ogen van mijn ziel zijn wijd open, ik ben aanwezig, zonder het te beseffen, in dit onuitsprekelijke paradijs, en ik neem dit geheim waar, dit wijd open geheim dat er voor iedereen is, gratis, en niemand schenkt er aandacht aan.”

Thomas Merton werd na een bewogen leven vol seks en drank, in 1941 monnik in de Amerikaanse staat Kentucky. In 1948 verscheen zijn autobiografie De Louteringsberg, dat een wereldwijde bestseller werd. Tot aan zijn dood eind jaren 60, sprak hij zich uit over thema’s als atoombewapening, de economische uitbuiting van het mondiale zuiden, rassendiscriminatie. In deze aflevering van de Podcast Filosofie kijken we naar de natuur, door de bril van Thomas Merton

Dat doen we in samenwerking met het Titus Brandsma Instituut en stichting Socires. Naar aanleiding van de intellectuele biografie van Titus Brandsma, geschreven door Inigo Bocken. In deze aflevering ontvangt Allard Amelink, samen met Willem de Witte, Kick Bras, emeritus predikant en als onderzoeker gelieerd aan het Titus Brandsma Instituut te Nijmegen. En hij is schrijver van Onuitsprekelijk Paradijs. Over de groene spiritualiteit van Thomas Merton.

Meld je nu aan voor ons live-event op vrijdag 21 november in Utrecht, via centre-erasme.nl/event

De op-een-na meest vertaalde Nederlandse auteur? Jan van Ruusbroec! De verzuiling ligt ver achter ons. De samenleving is niet meer opgedeeld in een protestante, katholieke en socialistische werelden. Maar dat betekent niet dat er geen subsamenlevingen bestaan. De lijnen lopen niet meer langs religie of levensbeschouwing, maar langs opleidingsniveau, inkomen, leefstijl. “Probeer een BBB’er maar eens een bietenbal in plaats van een bitterbal te serveren. Of op een D66-bijeenkomst een ambtsgebed uit te spreken.”, zei Beatrice de Graaf laatst in een column in NRC. Het zijn online en offline bubbels. Want we wonen ook gescheiden – stad vs. platteland, dure wijken vs. minder dure wijken. Waardoor je mensen buiten je bubbel ook bij de supermarkt of op het schoolplein nauwelijks meer treft. En ontmoeting met mensen die echt anders in het leven staan kan ook verdraaid lastig zijn.

Hoe kun je een échte ontmoeting hebben? Moet je een deel van jezelf opgeven om de afstand te overbruggen? Of kun je juist door de ander meer jezelf worden? In deze aflevering van de Podcast Filosofie kijken we naar ontmoeting, door de bril van op een de meest vertaalde Nederlandstalige auteur allertijden: Jan van Ruusbroec. Dat doen we in samenwerking met het Titus Brandsma Instituut en stichting Socires. Samen met Inigo Bocken. ontvang ik, Allard Amelink, in deze aflevering Rob Faesen. Hij is emeritus hoogleraar aan de KU Leuven, de Universiteit Antwerpen en Tilburg University. Zijn onderzoek richt zich op de Middelnederlandse mystieke literatuur.

Meld je nu aan voor ons live-event op vrijdag 21 november in Utrecht, via centre-erasme.nl/event

Kijk ons nu ook op YouTube: https://youtu.be/6nzosp1wKrI?si=usdJC_l8HNlauvgW

Fascist was lange enkel een scheldwoord. Het fascisme van de jaren 30 en 40 lag ver achter ons en dus was de term alleen nog in gebruik om een tegenstander zwart te maken. De laatste tijd echter neemt de serieuze aandacht voor fascisme weer toe. Zo waarschuwt Timothy Snyder, hoogleraar geschiedenis in Toronto en eerder aan Yale en een van de meest toonaangevende auteurs over Europa in de 20ste eeuw, voor hedendaags fascisme. Hij ziet het in Rusland, Hongarije, en ook in Amerika. Maar wat is fascisme? Een politieke stroming? Of meer dan dat? Hoe vatbaar zijn wij zelf voor fascistisch denken? En wat is het beste tegengif?

“Achter elk fascisme schuilt een authentieke revolutie” schreef filosoof Walter Benjamin. Hij werd geboren in 1892 en stierf in 1940. Hij was toen als Jood op de vlucht voor de nazi’s en dreigde door Frankrijk uitgeleverd te worden aan de Duitsers. Daarop bracht hij zichzelf om het leven. Walter Benjamin heeft dus van dichtbij gezien wat fascisme is en kan doen in mensenlevens. In deze aflevering van de Podcast Filosofie kijken we naar fascisme, door de bril van Walter Benjamin.

Negen weken lang kijken we door de ogen van mystieke denkers naar de wereld van nu. De terugkeer van de sterke man, ecologisch bewustzijn, persoonlijke groei in chaotische tijden. We kijken naar wat denkers uit de afgelopen eeuwen ons hierover te vertellen hebben.

Dat doen we in samenwerking met het Titus Brandsma Instituut en stichting Socires.

In deze aflevering ontvangen Allard Amelink en Inigo Bocken, Willem de Witte. Willem studeerde filosofie in Amsterdam en Turijn. Hij is onderzoeker Integrale Ecologie bij denktank Socires, en schrijft een PhD over Walter Benjamin en Bruno Latour.

Walter Benjamin kun je kennen van de eerdere aflevering die wij over hem maakten, met Thijs Lijster. Een linkje naar deze aflevering vind je hier.

Meld je nu aan voor ons live-event op vrijdag 21 november in Utrecht, via centre-erasme.nl/event

Let op: Kijkwijzer 16+. Je kunt bijna geen serie kijken of je krijgt deze waarschuwing. Los van soms wat seks, drugs en grof taalgebruik – is het steevast omdat er veel geweld te zien. Geweld is alom vertegenwoordigd in onze beeldcultuur. En dan heb ik het nog over een vrij onschuldige misdaadserie of thriller op de Publieke Omroep. Tel daar dan nog alle horror en gore als genres bij op, en dan nog een nog veel duisterder illegaal circuit. Waar komt onze fascinatie met geweld vandaan? Dat de Romeinen graag naar gevechten gingen kijken vinden we bizar, maar wij zijn ook niet afkerig van een goeie slachtpartij. Wat sijpelt door van de beeldcultuur in ons alledaagse leven? Hoe verhoudt het zich tot hooliganisme, huiselijk geweld en oorlog?

“In diepste wezen is erotiek geweld”, stelde de Franse filosoof Georges Bataille. Geweld is volgens hem niet zomaar een bijverschijnsel, maar wezenlijk kenmerk van onze cultuur. In deze aflevering van de Podcast Filosofie kijken we naar geweld, door de bril van Georges Bataille.

Negen weken lang kijken we door de ogen van mystieke denkers naar de wereld van nu. De terugkeer van de sterke man, ecologisch bewustzijn, persoonlijke groei in chaotische tijden. We kijken naar wat denkers uit de afgelopen eeuwen ons hierover te vertellen hebben. Dat doen we in samenwerking met het Titus Brandsma Instituut en stichting Socires. In deze aflevering ontvang Allard Amelink en Willem de Witte, Marc de Kesel. essayist, filosoof en emeritus hoogleraar in de filosofie aan de Radboud Universiteit. En voor trouwe luisteraars een goede bekende – inmiddels een te lange reeks op om te sommen. Georges Bataille kun je kennen van de eerdere aflevering die wij over hem maakten, met Henk Oosterling. Een linkje naar deze aflevering vind je hier.

Veel plezier met deze aflevering.

Meld je nu aan voor ons live-event op vrijdag 21 november in Utrecht, via centre-erasme.nl/event

De sterke man heeft de wind in de rug: Poetin, Trump, Orban, Erdogan. Maar ook in Nederland. Steeds meer Nederlanders verlangen naar een sterke, autoritaire leider. Uit recent onderzoek van HCSS blijkt dat de helft van Nederlanders het eens of deels eens is met de stelling dat we in Nederland behoefte hebben aan zo’n soort leider.

"Het gaat er niet om grote dingen te doen, maar om kleine dingen groots te doen." Op deze manier reageerde Titus Brandsma op de verering van de sterke man in zijn tijd – de jaren dertig van de vorige eeuw. Hij pleitte tegenover het heldendom van de sterke man, voor een ‘onbekend heldendom’.

Titus Brandsma was mysticus, priester en hoogleraar in Nijmegen. Hij stichtte scholen, was journalist en werd vanwege zijn felle kritiek op het nationaalsocialisme uiteindelijk vermoord in Dachau, 1942.

Waarom hebben we tegenover de mannelijke kracht, vrouwelijke nodig? Wat is contemplatie in de actie? En wat is de waarde van mystiek in de strijd tegen extremisme?

In deze aflevering van de Podcast Filosofie kijken we naar de sterke man, door de bril van Titus Brandsma.

De zomer ligt nu echt achter ons en dat betekent dat we weer de draad oppakken met de Podcast Filosofie.

We starten dit seizoen met een speciale reeks. Negen weken lang kijken we door de ogen van mystieke denkers naar de wereld van nu.

De terugkeer van de sterke man, ecologisch bewustzijn, fascisme, persoonlijke groei in chaotische tijden. We kijken naar wat denkers uit de afgelopen eeuwen ons hierover te vertellen hebben. Daarbij hoor je over filosofen die we al eerder bespraken, zoals George Bataille en Walter Benjamin. Maar ook nieuwe namen als Etty Hillesum en Hildegard von Bingen.

Deze speciale reeks maken we in samenwerking met het Titus Brandsma Instituut en stichting Socires.

En het leukste nieuws is: deze 9 speciale afleveringen verschijnen niet om de week, zoals je van ons gewend bent, maar elke week. Dus vanaf volgende week donderdag 9 keer op rij de Podcast Filosofie

Daar gaan we verder zoals je van ons gewend bent. En ook dit keer hebben we weer een live event. Noteer ‘m vast in je agenda: vrijdag 21/11 in Utrecht. Meer informatie volgt nog.

Tot volgende week!

Meld je nu aan voor ons live-event op vrijdag 21 november in Utrecht, via centre-erasme.nl/event

“Wetenschap werd pas mogelijk nadat het oog van de ziel verblind raakte voor het leven.”

Op deze manier drukte de Duitse filosoof Ludwig Klages uit dat de rede en de wil uiteindelijk vijandig staan ten opzichte van het leven.

Waarom leidt de rede tot een vernietiging van het leven?

Waarom hield hij al in 1912 een pleidooi voor ecologisch bewustzijn?

Hoe kunnen we leven vanuit het bewustloze onbewuste?

Te gast is Rico Sneller

De denker die centraal staat is Klages

Meld je nu aan voor ons live-event op vrijdag 21 november in Utrecht, via centre-erasme.nl/event

“De voornaamste vijand van de platte ontologie is het taxonomische vooroordeel dat er bij voorbaat van uitgaat dat de wereld moet worden opgedeeld in een klein aantal radicaal verschillende soorten entiteiten”

Op deze manier drukt de hedendaagse Amerikaanse filosoof Graham Harman uit dat de werkelijkheid uit objecten bestaat en dat de mens hierop geen uitzondering is en dus geen verheven status geniet.

Wat houdt de object-georiënteerde ontologie van Harman in?

In welke zin is het speculatief-realisme wel en niet een breuk met het denken van Kant?

En waarom beweert Harman dat zijn denken een nieuwe theorie van alles is?

Te gast is Michiel Poorthuis

De denker die centraal staat: Harman