İstanbul Rum Patrikhanesi tarafından Büyükada Rum Yetimhanesi için verilen “turizm” ile işlevlendirme kararını ele alıyoruz.

Büyükada Rum Yetimhanesi’nin otel yapılması ilk olarak 1990’lı yılların başında gündeme geliyor. Yetimhane’nin 49 yıllığına bir özel girişime kiralanarak lüks bir otele dönüştürülmesi girişimi çok büyük bir tepki ve sivil toplumun itirazı ile karşılaşıyor. O günlerden bu yana Emine Erdoğmuş’un öncülüğünde, Ulusal Ahşap Birliği’nin sürdürdüğü, dünyanın ikinci en büyük ahşap konstrüksiyonlu yapısı olarak bilinen yapının koruma mücadelesinin tarihini ele alıyoruz.

2021 yılında Büyükada Rum Yetimhanesi ile ilgili olarak Açık Radyo’da yaptığımız programımızın başlığını 'Büyükada Rum Yetimhanesi Geleceğe Ne Söyleyecek?' diye koymuştuk. 2025’teyiz ve 'Turizme devredilmesi planlanan Büyükada Rum Yetimhanesi kültür varlığı geleceğe ne söyleyebilecek?' diye tekrar sorumuzu soruyoruz. Bu son girişim ile 30 yılı aşmış koruma mücadelesiyle inşa edilmiş olan toplumsal sahipleniş karşılığını bulacak mı, Yetimhane’nin kültürel miras değerleri nasıl ve ne kadar gözetilecek bu sorularının yanıtlarını da arayacağız.

6 Şubat 2023’te yaşadığımız ve çok büyük bir tahribata ve can kaybına neden olan depremlerin ardından Antakya’da kaybedilenleri unutmamak için bir deprem anıtı projesi başlatıldı. Bu, fiziki bir obje, heykel ya da bir müze çalışması değil; dijital bir veri tabanı. Depremde kaybedilenlere odaklanan bu veri tabanını Pınar Yeşiloğlu ile birlikte geliştiren Şule Can ile konuşuyoruz.

Türkiye’de Aşağı Büyük Menderes Havzası ve Bafa Gölü göçmen bir tür olan ve nesli tükenme tehlikesi altında olan gizemli balık Avrupa Yılanbalığı için önemli bir tatlı su destinasyonu ve WWF burada bu türün korunması amacıyla bir süredir çok-paydaşlı bir çalışma sürdürmekte. Bu çalışmayı tetikleyen Bafa Gölü’nün durumu; birçok türe ev sahipliği yapan Bafa Gölü’nün doğal değerlerini yitirme tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu, can çekiştiğini, bilim insanları epeydir söylüyor.

Konuğumuz WWF Tatlı Su ve Sulak Alan Programı Müdürü Eren Atak ile Avrupa Yılanbalığı için Bafa Gölü’nün iyileştirilmesine yönelik neler yapılacağını konuşuyoruz.

Marmara Denizi’nde canlıların yaşaması için elzem olan oksijen düzeyleri kritik bir duruma gelmiş durumda. 2025 yılının yazına girerken Marmara’da yine müsilaj krizi kapıda mı; Marmara Deniz Eylem Planı uygulanamıyor mu? Acilen yapılabilecek ve etkisi yüksek eylemler ne olmalı? Bu soruları İstanbul Üniversitesi, Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Nuray Çağlar ile ele alıyoruz.

Kanal İstanbul hattını boylu boyunca imara açan “rezerv yapı alanları” kararlarını konuğumuz avukat Pervin Çelik ile ele alıyoruz. Pervin Çelik, İstanbul yerel yönetimi onaylı 2009 Çevre Düzeni Planı’na Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2019’da yapılan revizyon kararına ve Kanal İstanbul boyunca ilan edilen rezerv alanların imar planlarına karşı davalar açmış bir avukat ve kendisine bu davalarda geliştirdikleri temel argümanları, elde edilen sonuçları ve gelinen son durumu soruyoruz.

2022 yılında Cumhurbaşkanlığı’nın aldığı bir karara göre Sazlıdere Barajı artık içme suyu barajı olarak işlev görmeyecek. Hemen dibinde TOKİ’nin 24.000 konutluk inşaatı başlatılmış durumda. Sazlıdere Barajı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılmak istenen Kanal İstanbul hattı üzerinde. Konuğumuz Prof. Dr. Doğanay Tolunay ile İstanbul’un önemli içme suyu barajlarından Sazlıdere’nin işlevini kaybettirilmesinin ne anlama geldiğini konuşuyoruz.

Kültürel Miras ve Koruma her hafta Apaçık Radyo'da!

Programlarımızda sık sık ele aldığımız konuların başında kentsel dönüşüm maksadıyla yıkılan ve kaybedilen modern mimarlık mirası vakaları geliyor. Ancak geçtiğimiz günlerde modern mimarlık mirası konusunda “müjdeli” bir haberle karşılaştık. Ankara, “Modern Bir Cumhuriyet Başkentinin Planlanması ve İnşası” başlığıyla Türkiye’nin UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne girdi.

Bu akşam, başvuru dosyasının hazırlık çalışmalarını bizzat yürüten ekipte yer alan öğretim üyesi Savaş Zafer Şahin ve Prof. Dr. Elvan Altan ile konuşuyoruz. UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giden sürece başlamış olmak nihayet Ankara’nın modern planlama sürecinin sonucu ortaya çıkmış önemli mimari kültür varlıklarının ve dokularının korunmasını sağlamak açısından ne tür katkı sağlayacak, bunu hep birlikte göreceğiz.

Değerli konuğumuz Doğan Tekeli ile sohbetimizin geçen hafta bıraktığımız yerden devamını yayınlıyoruz.

Bu sohbetin 21 Nisan’da yayınladığımız bölümünde Antalya Arkeoloji (Bölge) Müzesi projesinin, o dönem ortakları Sami Sisa ve Metin Hepgüler ile birlikte tasarımcısı ve müellifi olan Doğan Tekeli ile bu eserini ve yıkım kararını konuşmuştuk. Bu programda ise kendisiyle bizzat üretimde bulunduğu, önemli aktörlerinden biri olduğu dönem olan 20. yüzyıl mimarlık mirasının Türkiye’de korunması, korunamaması meselesini ele alıyoruz. Doğan Tekeli-Sami Sisa Mimarlık ürünü olan İstanbul Manifaturacılar Çarşısı, Lassa Lastik Fabrikası gibi 20 yüzyıl modern mimarlığının önemli örnekleri üzerinden bu yapıların miras değerlerini konuşuyor ve bizzat tasarladığı bir yapının miraslaşmasını nasıl karşıladığını, bu konudaki düşüncesini soruyoruz.
​​​​​​​
* Sayın Doğan Tekeli ile görüşmemizde aracı ve yardımcı olan değerli dostumuz Pelin Derviş’e teşekkürlerimizle.