エピソード

  • وقتی مغز حرف زد

    وقتی مغز حرف زد
    2025/09/10

    در این قسمت از پادکست «مختصر و مفید» سراغ یکی از بنیادی‌ترین رازهای انسان می‌رویم: زبان از کجا آمده؟ از مفهوم «بازگشت‌پذیری زبانی» و نقش دستور زبان شروع می‌کنیم، به شواهد نمادین (غار بلومبوس و صدف‌های ۸۲هزارساله مراکشی) و آناتومی گفتار می‌رسیم، و بعد ردّ ژنتیکی FOXP2 و جدایی شاخه‌های انسانی مثل خویسان را دنبال می‌کنیم. در نهایت دو سناریوی رقیب، یعنی تکامل تدریجی در بازه‌های کوچک یا جهش نسبتاً سریع را بررسی می‌کنیم.

    راه‌های حمایت مالی از پادکست مختصر و مفید:

    خرید یک قهوه برای من در «Buy Me a Coffee»:
    https://buymeacoffee.com/ardeshir

    حمایت ماهانه از طریق Patreon:
    https://www.patreon.com/c/ardeshirtayebi

    دونیت مستقیم با PayPal:
    https://www.paypal.com/donate/?hosted_button_id=S47498GEUAXPS

    هر حمایتی، هر چقدر کوچک، به من کمک می‌کنه این پروژه ادامه پیدا کنه

    پادکست مختصر و مفید را در اسپاتیفای و اپل‌پادکست و تمامی سکوهای دریافت پادکست می‌توانید دنبال کنید.

    نوشته وقتی مغز حرف زد: داستان پیدایش زبانِ انسان اولین بار در اردشیر طیبی. پدیدار شد.

    Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
    続きを読む 一部表示
    24 分
  • دلایل افزایش نرخ اوتیسم در جهان

    دلایل افزایش نرخ اوتیسم در جهان
    2025/08/24

    در این قسمت از پادکست مختصر و مفید سراغ یکی از داغ‌ترین بحث‌های علمی این روزها رفتیم: چرا آمار اوتیسم در دنیا این‌قدر بالا رفته؟

    آمار CDC نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر، از هر ۳۱ کودک یک نفر اوتیسم دارد؛ عددی که نسبت به ۲۵ سال پیش تقریباً ۵ برابر شده. اما واقعاً چه خبر است؟
    آیا پای واکسن‌ها، سموم محیطی و میکروپلاستیک‌ها در میان است؟ یا ماجرا به تغییر تعریف و شیوهٔ تشخیص اوتیسم برمی‌گردد؟

    در این اپیزود با هم مرور می‌کنیم:
    نقش ژنتیک و سن والدین در افزایش اوتیسم
    تحقیقات دربارهٔ آلودگی هوا، فلزات سنگین و پلاستیک‌ها
    نظریهٔ استفاده از صفحه‌نمایش و نتایج شگفت‌انگیز پژوهش‌ها
    و در نهایت، روند «تعریف اوتیسم» در دهه‌های اخیر

    متن این قسمت به همراه منابع و ارجاعات

    راه‌های حمایت مالی از پادکست:

    خرید یک قهوه برای من در «Buy Me a Coffee»:
    https://buymeacoffee.com/ardeshir

    حمایت ماهانه از طریق Patreon:
    https://patreon.com/ardeshirtayebi

    دونیت مستقیم با PayPal:
    https://www.paypal.com/donate/?hosted_button_id=S47498GEUAXPS

    هر حمایتی، هر چقدر کوچک، به من کمک می‌کنه این پروژه ادامه پیدا کنه

    نوشته دلایل افزایش نرخ اوتیسم در جهان: آیا با یک «همه‌گیری» مواجه هستیم؟ اولین بار در اردشیر طیبی. پدیدار شد.

    Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
    続きを読む 一部表示
    26 分
  • اختلال وسواسی جبری (OCD)

    اختلال وسواسی جبری (OCD)
    2021/10/20

    یک باور غلط عمومی هست که می‌گه اگر شما با دقت وسایل‌تون رو منظم می‌کنید و دست‌هاتون رو روزی چند بار می‌شورید و برای آخر هفته‌تون تا آخرین جزییات برنامه‌ریزی می‌کنید، OCD دارید. در شصت و سومین اپیزود پادکست مختصر و مفید خواهید شنید که اختلال وسواسی-جبری یا OCD دقیقا چیه و چند افسانه‌ی رایج درباره‌ی این اختلال روانی رو با هم بررسی می‌کنیم.

    نوشته #63 اختلال وسواسی جبری (OCD) اولین بار در اردشیر طیبی. پدیدار شد.

    Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
    続きを読む 一部表示
    8 分
  • چرا موهای سر ما می‌ریزه؟

    چرا موهای سر ما می‌ریزه؟
    2021/10/18

    در شصت و دومین اپیزود پادکست مختصر و مفید، خواهید شنید که چرا موی ما انسان‌ها و به خصوص آقایون به مرور زمان می‌ریزه و طاس می‌شیم.

    نوشته #62 چرا موهای سر ما می‌ریزه؟ اولین بار در اردشیر طیبی. پدیدار شد.

    Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
    続きを読む 一部表示
    6 分
  • طلا

    طلا
    2021/10/16

    تبدیل فلز تقریبا بی‌ارزش سرب به طلای درخشان و گران‌قیمت، رویای هزاران ساله‌ی کیمیاگران در سراسر دنیا بوده.

    در اپیزود شصت و یکم پادکست مختصر و مفید، درباره‌ی طلا و راه طولانی که طی کرده تا به دست ما برسه خواهید شنید و البته بهتون می‌گم که چطور می‌تونید سرب رو تبدیل به طلا کنید.

    نوشته #61 طلا اولین بار در اردشیر طیبی. پدیدار شد.

    Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
    続きを読む 一部表示
    7 分
  • داروهای ضد افسردگی

    داروهای ضد افسردگی
    2021/10/13

    برای سال‌های طولانی، اکثریت قریب به اتفاق پزشک‌های جهان معتقد بودند که افسردگی هیچ درمانی به جز روان‌درمانی نداره. اما کشف دو داروی تازه در اوایل دهه ۵۰ میلادی درک ما رو از افسردگی به طرز انقلابی‌ای تغییر داد و سوالاتی رو برای دانشمندان ایجاد کرد که پیشتر اصلا در نظر نمی‌گرفتنش.

    در شصتمین اپیزود پادکست مختصر و مفید درباره‌ی داروهای ضد افسردگی خواهید شنید.

    نوشته #60 داروهای ضد افسردگی اولین بار در اردشیر طیبی. پدیدار شد.

    Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
    続きを読む 一部表示
    7 分
  • گربه‌ها؛ از شکارچیانی بی‌رحم تا حاکمان کاناپه‌های ما

    گربه‌ها؛ از شکارچیانی بی‌رحم تا حاکمان کاناپه‌های ما
    2021/10/09

    مثل معروفی هست که می‌گه گربه‌ها روزی به عنوان خدا مورد پرستش انسان بودند و گربه‌های امروزی هم هنوز اون روزگار رو فراموش نکردند. در پنجاه و نهمین اپیزود پادکست مختصر و مفید، خواهید شنید که این دوست‌ها و یا اربابان پشمالوی ما چطور ما رو به بندگی پذیرفتند و چه تاریخ پر فراز و نشیبی رو تا امروز در کنار هم طی کردیم.

    نوشته #59 گربه‌ها؛ از شکارچیانی بی‌رحم تا حاکمان کاناپه‌های ما اولین بار در اردشیر طیبی. پدیدار شد.

    Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
    続きを読む 一部表示
    8 分
  • بشر چطور از پس ویروس آبله برآمد؟ (+کمپین واکسیناسیون آبله در ایران)

    بشر چطور از پس ویروس آبله برآمد؟ (+کمپین واکسیناسیون آبله در ایران)
    2021/08/13

    برای ۱۰ هزار سال، بشر از ویروس آبله در امان نبود؛ ویروس مخوفی که بیش از یک سوم از مبتلایان را در کمتر از دو هفته از بین می‌برد و آنان که جان بدر می‌بردند هم تا آخر عمر با زخم‌هایی عمیق دست به گریبان بودند.

    پنجاه و هشتمین اپیزود پادکست مختصر و مفید درباره‌ی قهرمانانی است که در طی هزار سال ویروس آبله را ریشه کن کردند؛ از یک راهبه‌ی بودایی در چین گرفته تا دختر دامداری در بریتانیا و البته امیرکبیر در ایران.

    نوشته #58 بشر چطور از پس ویروس آبله برآمد؟ (+کمپین واکسیناسیون آبله در ایران) اولین بار در اردشیر طیبی. پدیدار شد.

    Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
    続きを読む 一部表示
    10 分