エピソード

  • Yeni Yıl, Conatus ve Hayatın Küçük Ritmi

    Yeni Yıl, Conatus ve Hayatın Küçük Ritmi
    2025/12/14
    Yeni yıl genellikle büyük kararlarla, listelerle ve “başka biri olma” hayaliyle karşılanır.
    Oysa insanın değişimle kurduğu ilişki, çoğu zaman bu büyük hedeflerden çok daha eski, çok daha derin bir yerden beslenir.

    Bu bölümde; yeni yıl kararlarını motivasyon diliyle değil,
    insanın var olmaya devam etme içgüdüsüyle ele alıyoruz.
    Spinoza’nın conatus kavramından, davranış bilimci Katy Milkman’ın taze başlangıç etkisine;
    gündelik alışkanlıklardan sinemanın sessiz anlatılarına uzanan bir yolculuğa çıkıyoruz .

    Belki de değişim dediğimiz şey;
    daha hızlı olmak değil,
    durmadan ama acele etmeden yürümeyi hatırlamaktır.

    ⸻

    📚 KAYNAKLAR & İLHAM METİNLERİ

    Felsefe
    • Baruch Spinoza
    Ethica (Ethics)
    – Conatus: Varlığın kendini sürdürme ve kudretini artırma eğilimi

    Davranış Bilimi & Psikoloji
    • Katy Milkman
    How to Change
    (Türkçe: Neden Değişmek Zor Gelir?)
    – Taze başlangıç etkisi
    – Kimlik temelli alışkanlıklar (Identity-based habits)

    Edebiyat
    • Ahmet Hamdi Tanpınar
    Beş Şehir
    “Biz zamanın içinden geçmiyoruz; zaman bizde iz bırakıyor.”
    • Cem Akaş
    Yeni yıl kararları üzerine denemeler
    “Karar değil, yön belirleyin.”

    Sinema
    • Sweet Bean (An) – Naomi Kawase, 2015
    – Günlük ritimler, sabır ve yavaşça var olmaya devam etme
    • The Straight Story – David Lynch, 1999
    – Acele etmeyen ama durmayan bir varoluş anlatısı


    ******
    続きを読む 一部表示
    13 分
  • Amaç Takıntısından İçsel Ekosistemimize

    Amaç Takıntısından İçsel Ekosistemimize
    2025/12/07
    Bugün kendimize çok eski, çok derin ve belki de yıllardır sessizce içimizde dolaşan bir soruyla başlayalım:
    “Hayatımın amacı ne?”
    Ve belki daha dürüst bir soruyla:
    “Bu soruyu bu kadar büyüttüğüm için mi huzurumu kaybediyorum?”
    Birçoğumuzun içinde yıllardır fısıldayan o tanıdık ses var:
    “Bir gün o büyük amacı bulursam, nihayet tamamlanacağım.”
    Sanki hepimiz gizli bir görevle doğmuşuz…
    Ve o görevi bulamazsak eksik kalacağız.
    Ama ya bu masal baştan sona yanlışsa?
    Ya hayatın amacı büyük bir hedef değil de , her anın deneyim kalitesiyle ilgiliyse?


    ******
    続きを読む 一部表示
    10 分
  • Yakınlık ve Kaçış Arasında: Dualitenin Anatomisi

    Yakınlık ve Kaçış Arasında: Dualitenin Anatomisi
    2025/11/30
    İnsan ilişkilerinde asıl kırılma çoğu zaman görünür olanda değil;
    içimizde sessizce açılan o ince çatlakta başlar.

    Hem yakın olmak isteriz, hem yakınlığın ağırlığından korkarız.
    Hem bağlanırız, hem saklanırız.

    Bu ikili hareket, bozukluğumuz değil; insanın iki yönlü doğasının ritmidir.

    Bu bölümde sessiz gelgitin içini biraz daha görmeye davet ediyorum sizleri .




    📚 Kaynakça

    Felsefe ve Psikoloji Kaynakları
    • Friedrich Nietzsche – İnsanca, Pek İnsanca / Ecce Homo / Böyle Buyurdu Zerdüşt
    (Duygusal kırılganlık, “görülmekten ürken ruh” teması ve kırılgan karakter analizi)
    • Ludwig Wittgenstein – Tractatus Logico-Philosophicus & Philosophical Investigations
    (“Dilin sınırları, dünyanın sınırlarıdır.” ve anlam–kullanım ilişkisi)
    • Herakleitos – Fragmanlar
    (“Zıtların birliği” kavrayışı)

    Nörobiyoloji ve Modern Zihin
    • Anna Lembke – Dopamine Nation (Dopamin döngüsü, hızlı haz, anhedoni)
    • Kısa video tüketimi üzerine meta-analiz
    (71 çalışma, 98.000 katılımcı → dikkat ve ödül sistemi ilişkisi)

    Edebî ve Düşünsel Kaynaklar
    • Albert Camus – Düşüş / Yaz
    (“Büyük işler küçük çatlaklardan doğar” yaklaşımı)
    • Pablo Picasso – röportajlarından alıntı
    (“Bir çocuk gibi çizebilmek ömrümü aldı.”)
    • Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî – Mesnevi
    (“Yaralar ışığın içeri sızdığı yerdir.” yorumu)

    Hikâye / Anlatı
    • Peter Freuchen – Vagrant Viking ve kutup hatıraları
    (Iglo hikâyesi)

    ******
    続きを読む 一部表示
    15 分
  • İç Düzenlemenin Sessiz Gücü: Özdenetim ve Özsabotaj

    İç Düzenlemenin Sessiz Gücü: Özdenetim ve Özsabotaj
    2025/11/23
    Modern hayatın hızında kendimizi bazen bitmeyen yapılacaklar listesinin, tükenmeyen bildirimlerin ve sürekli ileri koşan bir zihnin içinde buluyoruz. “Meşgul” görünürken, çoğu zaman hiçbir şeyin gerçekten içimize sinmediği günler yaşıyoruz. Üretkenlik artık yalnızca plan yapmakla değil; belirsizliğin, duygusal dalgalanmaların ve küçük kaosların içinde kendi iç ritmimizi koruyabilmekle ilgili.

    Psikolog Roy Baumeister, özdenetimi bir kas sistemi gibi ele alırken, üretkenliğin görünmeyen motorunun aslında “enerji, dikkat ve irade yönetimi” olduğunu hatırlatıyor. Tükenen irade, duygusal kaos, çelişen hedefler ve modern erteleme davranışlarının arka planındaki psikolojik mekanizmalar… Hepsi bir araya geldiğinde bize başka bir hakikat gösteriyor:
    Mesele tembellik değil. Mesele, kendi içsel kaynaklarımızı tanımadan onlardan mucizeler beklememiz.

    ⸻
    Kaynaklar 📚


    1. Kitaplar & Akademik Kaynaklar
    • Roy F. Baumeister & John Tierney, Willpower: Rediscovering the Greatest Human Strength. New York: Penguin Press, 2011.
    (Türkçe: İrade – En Büyük Gücümüzü Yeniden Keşfetmek.)
    • Irvin D. Yalom, Varoluşçu Psikoterapi.
    • Albert Camus, The Fall (Düşüş), 1956.
    • Bhagavad Gita, M.Ö. 2. yüzyıl – Klasik Hint Felsefesi metni.

    2. Bilimsel Teoriler & Kavramlar
    • Baumeister’in “Ego Depletion / İrade Tükenmesi” modeli.
    • Özdenetim – “Self-Control Strength Model”.
    • Duygusal Kaos / Emotional Regulation literatürü.
    • Erteleme ve benlik koruma mekanizmaları (Self-Handicapping).

    3. Film ve Belgeseller
    • Whiplash (2014) – Damien Chazelle.
    • Revolutionary Road (2008) – Sam Mendes.
    • Jiro Dreams of Sushi (2011, belgesel) – David Gelb.

    4. Felsefi ve Edebi Atıflar
    • Camus’nün varoluş düşüncesi üzerine metinler.
    • Yalom’un benlik, seçim ve özgürlük kavramları.
    • Bhagavad Gita’nın karma yoga (eylemsizlik–eylem dengesi) bölümü.


    ******
    続きを読む 一部表示
    13 分
  • İçimizdeki Saklı Potansiyel ve Rahatsızlığımızın Gücü.

    İçimizdeki Saklı Potansiyel ve Rahatsızlığımızın Gücü.
    2025/11/09
    Bu bölüm, içimizde saklı kalmış potansiyeli ortaya çıkarma sürecinde “rahatsızlığın” nasıl bir öğretmen olabileceğini anlatıyor.
    Albert Camus’nün “önemsiz başlangıçlar”ından yola çıkıp, Alain de Botton’un “arkeolog sabrı”yla derinleşiyor.
    Ardından Prof. Adam Grant’in Hidden Potential kitabından ilhamla, sabır, hata cesareti ve konfor alanından çıkmanın psikolojik gücüne değiniyor.

    Yolculuğun ikinci yarısında ise felsefi soyutluk yerini yaşanmış bir öyküye bırakıyor:
    Yaşar Kemal’in sessizliğini dönüştürerek dilini bulduğu hayata.
    Onun Yer Demir Gök Bakır romanı ve Zülfü Livaneli’nin aynı adlı film uyarlaması üzerinden,
    insanın yoksunluktan anlam yaratma gücü anlatılıyor.
    Bölüm, dinleyiciye sade bir dilek cümlesiyle veda ediyor:
    “Kendi sessizliğini dinlemeyi, rahatsızlığın içindeki potansiyeli fark etmeyi hiç bırakma.”

    ⸻

    📚 KAYNAKLAR
    • Albert Camus – Denemeler (özellikle “Sisifos Söyleni”nden “yaratıcı direniş” teması)
    • Alain de Botton – The Pleasures and Sorrows of Work
    • Adam Grant – Hidden Potential: The Science of Achieving Greater Things (2023)
    • Yaşar Kemal – Yer Demir Gök Bakır (1973)
    • Film: Yer Demir Gök Bakır (Yönetmen: Zülfü Livaneli, 1987)
    • Röportaj: Yaşar Kemal, Cumhuriyet Gazetesi, 1992 – “Benim bütün yazarlığımın kökü, çocukluğumda yaşadığım o suskunluktadır.”


    ******
    続きを読む 一部表示
    9 分
  • “Hiç Kimseyle Tesadüfen Karşılaşmadın”

    “Hiç Kimseyle Tesadüfen Karşılaşmadın”
    2025/11/02
    Yıllardır insanlar aynı sorunun dönüp duruyor:
    Nasıl yaşamalıyız?
    Belki de cevabı bulmaktan çok, sorunun içinde kalmak kıymetli olan.
    Çünkü her yaşam, kendi sorusunu yeniden formüle ediyor:
    Mutlu mu olmalıyım? Anlam mı aramalıyım?
    Yoksa sadece, her şeyiyle canlı bir hayat mı yaşamalıyım?
    Bu bölüm, huzurdan çok derinliği, düzenin içinde değil, kırılmaların arasında filizlenen bir bilgeliği konuşuyor.
    Oishi’nin söylediği gibi, belki de en dolu hayat, tam da “nasıl yaşamalıyız” sorusunun kesin bir cevabını bulamadığımız hayattır.

    🎬 Okuma & İzleme Köşesi

    📚 Çağdaş kitap önerileri:

    • Shigehiro Oishi - Life in Three Dimensions: How Curiosity, Exploration, and Experience Make a Fuller, Better Life
    • Maggie Nelson – The Argonauts
    • Han Kang – Vejetaryen
    • Barış Bıçakçı – Bizim Büyük Çaresizliğimiz
    • Karl Ove Knausgaard – My struggle

    🎥 Film önerileri:

    • Drive My Car (Ryusuke Hamaguchi)
    • The Worst Person in the World (Joachim Trier)
    • Aftersun (Charlotte Wells)



    ******
    続きを読む 一部表示
    10 分
  • Cevabın Değil Sorunun İçinde Kaybolmak; Psikolojik Zenginlik Odaklı Yaşam.

    Cevabın Değil Sorunun İçinde Kaybolmak; Psikolojik Zenginlik Odaklı Yaşam.
    2025/10/26
    Yıllardır insanlar aynı sorunun dönüp duruyor:
    Nasıl yaşamalıyız?
    Belki de cevabı bulmaktan çok, sorunun içinde kalmak kıymetli olan.
    Çünkü her yaşam, kendi sorusunu yeniden formüle ediyor:
    Mutlu mu olmalıyım? Anlam mı aramalıyım?
    Yoksa sadece, her şeyiyle canlı bir hayat mı yaşamalıyım?
    Bu bölüm, huzurdan çok derinliği, düzenin içinde değil, kırılmaların arasında filizlenen bir bilgeliği konuşuyor.
    Oishi’nin söylediği gibi, belki de en dolu hayat, tam da “nasıl yaşamalıyız” sorusunun kesin bir cevabını bulamadığımız hayattır.

    🎬 Okuma & İzleme Köşesi

    📚 Çağdaş kitap önerileri:

    • Shigehiro Oishi - Life in Three Dimensions: How Curiosity, Exploration, and Experience Make a Fuller, Better Life
    • Maggie Nelson – The Argonauts
    • Han Kang – Vejetaryen
    • Barış Bıçakçı – Bizim Büyük Çaresizliğimiz
    • Karl Ove Knausgaard – My struggle

    🎥 Film önerileri:

    • Drive My Car (Ryusuke Hamaguchi)
    • The Worst Person in the World (Joachim Trier)
    • Aftersun (Charlotte Wells)

    ******
    続きを読む 一部表示
    10 分
  • 🎧 Tatlı Karanlıktan Şifa Yoluna

    🎧 Tatlı Karanlıktan Şifa Yoluna
    2025/10/19
    Yorgunlukla başlayan her hikâye, aslında bir dönüş çağrısıdır.
    Kimi zaman bunu bir kayıpla, kimi zaman içsel bir sessizlikle duyarız.
    Direnişi bırakmak, pes etmek değil; artık yanlış savaşlardan vazgeçmektir.
    Kendimizle, kaderimizle, geçmişimizle uzlaşmaya başlamak.
    Bu bölüm, iki ayrı dünyanın eşiğinde duruyor:
    Biri karanlıkta kalmayı, sessizliğin ve teslimiyetin öğretisini fısıldıyor.
    Diğeri ise o sessizlikten doğan canlılığı, yeniden yürümeyi…
    Belki de insanın en büyük cesareti,
    her şeyin anlamını çözmekte değil,
    her şeye rağmen “evet” diyebilmesindedir.
    David Whyte’ın “tatlı karanlığından”, James Hollis’in ruh çağrısına;
    Byung-Chul Han’ın yorgunluk toplumundan, Campbell ve Varty’nin şifa yollarına uzanan bir yürüyüş bu.
    Bir gece ve bir şafak kadar birbirini tamamlayan iki bölümün ilki.

    📚Kaynakça

    🌀 Felsefi ve Psikolojik Kaynaklar
    • Friedrich Nietzsche – Amor Fati (Kaderini Sev) kavramı.

    • Carl Gustav Jung – Bireyleşme süreci, içe dönüş ve ruhsal dönüşüm üzerine düşünceler.
    • James Hollis –
    • The Middle Passage: From Misery to Meaning in Midlife
    • Finding Meaning in the Second Half of Life
    “İlk yarıda dünyayı inşa ederiz; ikinci yarıda ise ruhumuzu.”
    • Byung-Chul Han – Yorgunluk Toplumu (Müdigkeitsgesellschaft)
    “Modern insan, artık yapmamayı bile beceremez.”
    • Joseph Campbell – The Hero with a Thousand Faces & The Power of Myth
    “Tutkunuzun peşinden gidin” (orijinal bağlamıyla: canlılık duygusunu izlemek).
    • Boyd Varty – The Lion Tracker’s Guide to Life (Bir Aslan İzcisinin Yaşam Rehberi)
    “Doğadaki her şey kendi olmayı bilir.”

    🌒 Edebiyat ve Mitoloji Kaynakları
    • David Whyte – Şiir ve deneme kitapları:
    • Consolations
    • Still Possible
    • Sweet Darkness şiiri
    • Clarissa Pinkola Estés – Kurtlarla Koşan Kadınlar


    🌤 Sinematik ve Görsel Kaynaklar

    • The Tree of Life (Terrence Malick, 2011)

    – Kaderi sevmek ve kayıplarla büyümek temasını işler.

    • Wild (Jean-Marc Vallée, 2014)
    – Cheryl Strayed’in gerçek hikâyesinden uyarlama.
    “Bazen kaybolarak bulunur insan.”
    • Tiny Beautiful Things (Hulu/Disney+, 2023)
    – Dear Sugar mektuplarından uyarlanmıştır.
    • Soul (Pixar, 2020)
    – Hayat bir hedef değil, bir akıştır.



    ******
    続きを読む 一部表示
    12 分