エピソード

  • 114. Nauka na czasie: absurdalnie wysokie fale i rozmowy z psem
    2025/04/29
    Czy psy faktycznie rozumieją to, co się do nich mówi, czy to raczej nadinterpretacja właścicieli? Oraz jak okazało się, że wybujała fantazja żeglarzy jest rzeczywistością.
    Opowiadamy o ciekawych badaniach dotyczących interakcji między psami a ludźmi i dodajemy do tego niezwykłą historię pewnej jamniczki-uciekinierki. Oraz mówimy o falach wyjątkowych (i nie chodzi tylko o naszą suczkę, Falę), ich powstawaniu i zagrożeniu, jakie stanowią.

    A już jutro, 20 kwietnia, kolejny odcinek naszej nowej serii podcastowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie ją na stronie Polskiego Radia oraz na Spotify:
    https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac

    A dzisiejsza polecajka to "Blackout: najczarniejszy scenariusz z możliwych" Marca Elsberga.

    Posłuchajcie naszego podcastu!

    Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
    https://patronite.pl/crazynauka

    Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
    https://buycoffee.to/crazynauka

    A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
    https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109

    Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
    https://sj.umg.edu.pl/sites/default/files/ZN476.pdf
    https://www.nature.com/articles/s41598-022-05671-4
    https://www.sciencealert.com/rogue-waves-can-reach-four-times-higher-than-we-thought
    https://www.bbc.com/news/articles/cly1p1lezdgo
    https://www.theguardian.com/australia-news/2025/apr/05/valerie-the-daschund-kangaroo-island-update
    続きを読む 一部表示
    46 分
  • 113. Jak robimy Crazy Naukę z AI - same konkrety, z których i Wy możecie skorzystać
    2025/04/22
    O narzędziach AI bez teoretyzowania i technobełkotu: do czego lepiej NIE używać sztucznej inteligencji? Jak wielu z nas mówi do chata GPT “proszę i “dziękuję” tylko dlatego, że boi się buntu maszyn? W jakich okolicznościach AI miewa halucynacje? I jak pomaga nam w tworzeniu Crazy Nauki?

    Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!

    Tu 23 kwietnia pojawią się linki do naszego podcastu “Laboratorium zbrodni”, który tworzymy we współpracy z Polskim Radiem:
    [ cierpliwości :) ]

    Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
    https://patronite.pl/crazynauka

    Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
    https://buycoffee.to/crazynauka

    A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
    https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109

    Polecajka - nasz artykuł o książce “Wszyscy kłamią” Setha Stephensa-Davidowitza:
    https://www.crazynauka.pl/wszyscy-klamia-tylko-google-mowi-o-nas-prawde-genialna-ksiazka-o-big-data-z-wyszukiwarek/

    Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
    https://hbr.org/2025/04/how-people-are-really-using-gen-ai-in-2025
    https://rewolucjaai.com/
    https://www.nytimes.com/2025/02/28/podcasts/hardfork-anthropic-dario-amodei.html
    https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2590291124003607
    https://www.tooltester.com/en/blog/chatgpt-survey-can-people-tell-the-difference/
    https://www.cyberhaven.com/blog/4-2-of-workers-have-pasted-company-data-into-chatgpt
    https://arxiv.org/html/2401.03205v1
    https://tswlocal.com/claude-ai-the-future-of-emotional-ai-chatbots/
    https://www.techradar.com/computing/artificial-intelligence/are-you-polite-to-chatgpt-heres-where-you-rank-among-ai-chatbot-users
    続きを読む 一部表示
    1 時間 32 分
  • 112. Nauka na czasie: Robert F. Kennedy Jr. kontra nauka i zdrowy rozsądek
    2025/04/15
    Prostujemy antynaukowe bzdury, które szerzy Robert F. Kennedy Jr., obecny szef resortu zdrowia i opieki społecznej USA. To nie tylko przeciwnik szczepień, ale też wyznawca wielu innych niepopartych dowodami, szkodliwych poglądów.W tym mówiących o tym, że:- szczepionki wywołują autyzm- odrę leczy się witaminą A- antydepresanty przyczyniają się do szkolnych strzelanin- fluorkowana woda to trucizna- promieniowanie Wi-Fi otwiera mózg na toksyny z organizmu- COVID-19 jest “etnicznie targetowany”Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Fot. na okładce: Gage Skidmore / Flickr (CC BY-SA 2.0)Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Polecajka na dziś: “12 gniewnych ludzi”, reż. Sidney LumetOdcinek naszego podcastu o tym, dlaczego trzeba się buntować:https://www.spreaker.com/episode/86-jestesmy-posluszni-z-natury-dlaczego-trzeba-sie-buntowac--62376068 Przygotowując ten odcinek, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.factcheck.org/2023/08/scicheck-factchecking-robert-f-kennedy-jr/ https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0264410X14006367 https://www.bmj.com/content/342/bmj.d1678 https://szczepienia.pzh.gov.pl/faq/jak-nalezy-interpretowac-dane-o-nop-z-bazy-vaers/ https://abcnews.go.com/Politics/fact-checking-rfk-jrs-claims-vaccines-pesticides-confirmation/story?id=118224419 https://www.cbsnews.com/news/rfk-jr-to-face-senate-confirmation-hearings/https://www.annenbergpublicpolicycenter.org/fact-checking-presidential-candidate-robert-f-kennedy-jr-on-vaccines-autism-and-covid-19/https://www.factcheck.org/2024/11/as-trump-taps-rfk-jr-for-health-secretary-a-look-back-at-kennedys-claims/https://www.factcheck.org/2023/08/scicheck-factchecking-robert-f-kennedy-jr/https://www.pbs.org/newshour/health/rfk-jr-orders-hhs-to-determine-the-cause-of-autism-by-septemberhttps://www.cbsnews.com/news/rfk-jr-interview-takeaways-measles-food-dyes-weight-loss-drugs/https://www.factcheck.org/2025/03/rfk-jr-misleads-about-measles-vaccine-in-hannity-interview/https://www.factcheck.org/2025/03/rfk-jr-misleads-on-vitamin-a-unsupported-therapies-for-measles/https://www.health.com/rfk-jr-cod-liver-oil-vitamin-a-unconventional-measles-treatments-11691469https://www.cbsnews.com/video/rfk-jr-says-people-should-get-the-measles-vaccine/https://www.nytimes.com/2025/03/18/health/kennedy-bird-flu.html https://www.factcheck.org/2024/02/cdc-experts-say-fluoridated-water-is-safe-contrary-to-rfk-jr-s-warnings/https://www.cochrane.org/pl/CD010856/ORAL_czy-dodawanie-fluoru-do-wody-zapobiega-prochnicy-zebowhttps://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/35fac0cf-0abe-40e5-964f-8fb187e44d21/contenthttps://laboratoryjnie.pl/2020/11/16/fluor-fakty-i-mity/https://sciencebasedmedicine.org/bad-documentary-review-the-great-culling/https://sciencebasedmedicine.org/the-fluoride-dragon-cometh-or-does-he/https://www.sciencenews.org/article/rfk-vaccines-fluoride-autism-milk-covidhttps://www.dshs.texas.gov/news-alerts/measles-outbreak-2025 https://edition.cnn.com/health/measles-cases-us-dg/index.html https://www.idsociety.org/public-health/measles/know-the-facts/https://www.factcheck.org/2024/08/rfk-jr-s-exaggerations-on-chronic-disease-in-children/https://www.politifact.com/factchecks/2023/jun/28/robert-f-kennedy-jr/no-evidence-atrazine-in-the-water-supply-is-causin/https://www.aljazeera.com/news/2025/1/30/fact-check-rfk-jrs-statements-during-senate-confirmation-hearinghttps://www.politifact.com/factchecks/2023/jun/28/robert-f-kennedy-jr/no-evidence-atrazine-in-the-water-supply-is-causin/
    続きを読む 一部表示
    1 時間 3 分
  • 111. Czy warto “rzucać” picie kawy? Co na to nauka?
    2025/04/08
    Co z tą kawą: w końcu szkodzi czy nie? Ile można jej wypić w ciągu dnia? Jak ją pić, żeby “działała”? Często słyszymy coś w rodzaju “Palenie rzuciłam/em, prawie już nie piję alkoholu, no tylko ta kawa jeszcze…”. Tymczasem kawa wypijana w umiarkowanych ilościach nie tylko nie szkodzi, ale wręcz ma dobry wpływ na zdrowie! Problemem natomiast jest coś innego. Kawa, jaką dziś znamy, może się niedługo skończyć… Symptomy tego widać już teraz.To jest dłuższy odcinek naszego podcastu - taki, który emitujemy co dwa tygodnie, na przemian z krótszymi, newsowymi odcinkami.Zapraszamy do posłuchania!Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę (!), to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.crazynauka.pl/picie-kawy-moze-wydluzyc-zycie/https://www.crazynauka.pl/jak-i-jaka-pic-kawe-zeby-dawala-kopa/https://www.crazynauka.pl/kawa-pomaga-ale-tylko-przez-dwie-doby/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17023717/https://blog.genuineorigin.com/2023/01/how-much-caffeine-is-in-coffee/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29777049/ https://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/drinking-both-coffee-and-tea-linked-to-lower-risks-for-stroke-and-dementia https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34784347/ https://www.inc.com/bill-murphy-jr/a-massive-new-study-of-347077-people-just-revealed-exactly-how-much-coffee-you-should-drink-each-day-before-health-dangers-outweigh-benefits.html https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12519715/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430790/ https://www.medicaldaily.com/drinking-coffee-lowers-liver-cancer-risk-people-who-drink-3-alcoholic-beverages-day-327482 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/search/research-news/15914/ https://www.macrotrends.net/2535/coffee-prices-historical-chart-data https://www.bankier.pl/wiadomosc/Smutek-dla-fanow-espresso-i-latte-radosc-dla-spekulantow-Ceny-kawy-wzrosly-poteznie-8897695.html https://greenly.earth/en-us/blog/industries/is-coffee-threatened-by-climate-change https://www.anthropocenemagazine.org/2024/08/coffee-is-threatened-by-climate-change-the-solution-may-be-closer-at-hand-than-we-thought/ https://themunicheye.com/themunicheye.com/rising-coffee-prices-climate-change-market-speculation-13191 https://dzikiezycie.pl/archiwum/2019/wrzesien-2019/czy-obudzimy-sie-w-swiecie-bez-kawy
    続きを読む 一部表示
    1 時間 5 分
  • 110. Nauka na czasie: 4 na 2, czyli zgadnij, które z tych newsów są prawdziwe
    2025/04/01
    Na Prima Aprilis przygotowaliśmy 6 naukowych newsów: 4 prawdziwe, a 2 - nie. Zgadniecie, które są fake newsami?
    1. Perfumowane rzeźby antyczne
    2. Ośmiornica jedzie na głowie rekina
    3. Mech z dachów Mumbaju i sonosynteza
    4. Stworzono przezroczyste drewno
    5. Modyfikowana genetycznie mysz-mamut
    6. Gen niechęci do zmywania naczyń Sapofo-21
    Po zakończeniu odcinka jest chwila przerwy i wtedy wyjaśniamy, co jest, a co nie jest prawdą. Kto chce, może wysłuchać tego wyjaśnienia. Kto woli sam zgadywać, może wziąć udział w ankiecie na naszym profilu na Spotify i oznaczyć, co było nieprawdą. Dobrej zabawy!

    Polecajka na dziś: Philomena Cunk w wydaniu książkowym pt. “Cunk o wszystkim” oraz do oglądania: seria “Świat oczami Cunk” (Cunk on Earth) i dokument “Życie oczami Cunk” (Cunk on Life).

    Fot. Liebieghaus Skulpturensammlung / Norbert Miguletz, wystawa “GODS IN COLOR—GOLDEN EDITION”

    Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
    https://patronite.pl/crazynauka

    Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
    https://buycoffee.to/crazynauka

    A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
    https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109

    Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!

    Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
    https://www.smithsonianmag.com/smart-news/ancient-greek-and-roman-statues-were-not-only-beautiful-but-also-smelled-nice-too-180986280/
    https://archaeologymag.com/2025/03/ancient-sculptures-were-scented-study-reveals/
    https://www.livescience.com/animals/sharks/octopus-spotted-riding-on-top-of-worlds-fastest-shark
    https://www.science.org/content/article/mouse-mammoth-s-pelt-makes-superfuzzy-debut
    https://www.acs.org/pressroom/presspacs/2025/march/making-sturdy-semi-transparent-wood-with-cheap-natural-materials.html

    続きを読む 一部表示
    50 分
  • 109. Potężne trucizny - co czyha na nas w domu i ogrodzie?
    2025/03/25
    Trucizny, które mogą nas zabić w naszym własnym domu lub w jego najbliższym otoczeniu. Czyli czerwone jagody, szalony kapelusznik, smoothie z konwalią i śmiertelnie niebezpieczne mieszanki domowych środków czystości.To jest druga część naszego cyklu o truciznach - pierwszą część znajdziecie w 107. odcinku naszego podcastu. Opowiadamy tam o najsilniejszych i najtrudniejszych do wykrycia truciznach. Obu tych odcinków możecie słuchać w dowolnej kolejności - nie zachowujemy w nich ciągłości narracyjnej.Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Nasze wideo o Rezerwacie Cisy Staropolskie:https://youtu.be/aSVVEzdObHA?si=x1q67i8Brekf0JKd Nasza recenzja książki “Znikająca łyżeczka” Sama Keana:https://www.crazynauka.pl/znikajaca-lyzeczka-czyli-jak-pierwiastki-chemiczne-zmienily-historie/ Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.nbcnews.com/news/us-news/christian-school-teacher-tried-poison-husbands-smoothie-deadly-plant-m-rcna134824 https://www.cbsnews.com/news/sarah-scheffer-missouri-accused-poisoning-husband-lily-of-the-valley/ https://www.mmsjournals.org/index.php/mmj/article/view/600 https://www.mountsinai.org/health-library/poison/oleander-poisoning https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6996654/ https://en.wikipedia.org/wiki/Oleandrinhttps://www.latimes.com/archives/la-xpm-1991-04-09-me-223-story.html https://www.upi.com/Archives/1990/10/10/Trial-ordered-in-nations-first-oleander-poisoning-case/2694655531200/ https://unframed.lacma.org/2011/03/07/how-the-hatter-went-mad https://www.science.org/content/article/mercury-poisoning-kills-lab-chemist https://en.wikipedia.org/wiki/Karen_Wetterhahn https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/00041514.htm https://www.nippon.com/en/column/g00468/ https://en.wikipedia.org/wiki/Tetrodotoxin
    続きを読む 一部表示
    1 時間 5 分
  • 108. Nauka na czasie: Mikroplastik w naszych głowach i powrót pechowych astronautów
    2025/03/18
    Kosmiczna podróż, która miała trwać 10 dni, a skończyła się po 9,5 miesiącach, kilka słów o księżycowym lądowniku, który woli leżeć, niż stać oraz doniesienia o mikroplastiku, który - dosłownie - włazi nam do głowy. Czyli dwa (no, dwa+) naukowe newsy w ramach krótszej wersji naszego podcastu.Małe ogłoszenie: jeśli mielibyście ochotę wyskoczyć z nami jako przewodnikami do Szkocji na wyprawę stworzoną specjalnie dla ludzi ciekawych świata (czyli słuchaczy Podcastu Crazy Nauka 😀), to są jeszcze miejsca!Zapisy: https://www.onesmallstep.travel/szkocjacrazynauka-2025 Polecajka na dziś: książka “Marsjanin” Andy Weir / film “Marsjanin” w reż. Ridleya ScottaMark Watney miał przebywać na Marsie przez 31 dni marsjańskich (soli), a ostatecznie spędził tam 549 dni soli, co odpowiada 564 dniom ziemskim. Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:Mikroplastikhttps://www.nih.gov/news-events/nih-research-matters/plastic-particles-bottled-water https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160412020322297 https://www.eurekalert.org/news-releases/1074296 https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adr8243 https://www.nature.com/articles/s41591-024-03453-1https://www.pnas.org/doi/abs/10.1073/pnas.2423957122 https://biotechnologia.pl/farmacja/wplyw-mikroplastikow-i-niebezpiecznych-substancji-farmaceutycznych-na-inne-zanieczyszczenia-oraz-organizmy-wodne,21648 Kosmoshttps://www.space.com/space-exploration/international-space-station/boeing-starliner-astronauts-spacex-crew-9-return-to-earthhttps://www.intuitivemachines.com/nova-chttps://en.wikipedia.org/wiki/Intuitive_Machines_Nova-Chttps://en.wikipedia.org/wiki/IM-2https://www.nytimes.com/2025/03/07/science/intuitive-machines-moon-lander-dead.htmlhttps://wyborcza.pl/7,75400,31751181,przewrocil-sie-i-lezy-amerykanski-ladownik-atena-nie-przetrzymal.html
    続きを読む 一部表示
    48 分
  • 107. Potężne trucizny - najsilniejsze i trudne do wykrycia
    2025/03/12
    Wystarczy pół kilo tej substancji, by otruć wszystkich ludzi na świecie. A żaby z Kolumbii dzielą pewną mroczną tajemnicę z ptakami z Papui Nowej Gwinei. W tym odcinku podcastu Crazy Nauka opowiadamy o truciznach. Temat jest przeogromny, więc skupiamy się najpierw na dwóch wątkach: truciznach najsilniejszych i najtrudniejszych do wykrycia. Od razu ostrzegamy - będzie mowa o śmierci i zabójstwach. Unikamy makabry, ale rozumiemy jeśli ktoś nie chce słuchać. Dziś po raz pierwszy pojawia się polecajka popkulturalna - serial "Breaking Bad".Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/environmental-hazards-risks/food-poisoning-from-marine-toxins https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/bd84c5c7-4471-48f5-89e4-a7dc06d2f380/content https://digitallibrary.amnh.org/items/d82fffd4-13a8-4bc0-97df-40e96e7e6f14 https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C96071%2Codkryto-grozna-dla-czlowieka-toksyne-u-dwoch-gatunkow-ptakow-wroblowatych https://health.howstuffworks.com/human-body/systems/digestive/rotten-sausages-botox-botulism.htm https://theconversation.com/handle-with-care-the-worlds-five-deadliest-poisons-56089 https://www.chemistryworld.com/opinion/marshs-mirror/2500415.articlehttps://www.youtube.com/watch?v=oqqWdaaTq7Ahttps://en.wikipedia.org/wiki/Poisoning_of_Alexander_Litvinenkohttps://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/10046853/1/Revised%20Litvinenko%20Lancet%20manuscript%20Nov%206%202015.pdfhttps://www.chemistryworld.com/opinion/marshs-mirror/2500415.articlehttps://en.wikipedia.org/wiki/Ricinhttps://en.wikipedia.org/wiki/Georgi_Markovhttps://en.wikipedia.org/wiki/Bulgarian_umbrellahttps://pl.wikipedia.org/wiki/Dawka_%C5%9Bmiertelnahttps://en.wikipedia.org/wiki/Thallium_poisoninghttps://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30020612/https://www.science.org/content/article/what-was-it-consult-breaking-bad
    続きを読む 一部表示
    1 時間 12 分